IRENA, yenilenebilir
enerjinin dünya çapında istihdam analizine dair raporunu geçtiğimiz Nisan
ayında yayımladı. Rapora göre, yenilenebilir enerji dönüşümünün desteklenmesi
demek, 2050 yılına kadar ekonomik büyüme, milyonlarca yeni istihdam ve insan
refahının yükselmesi demek.
Gelişmiş
veya gelişmekte olan ülkeler bazında yenilenebilir enerji kullanımının artması
ve buna bağlı teknolojiye ağırlık verilmesi, ülkelerin enerji pazarı için
istihdamının artması anlamına gelmektedir.
Uluslararası
Yenilenebilir Enerji Ajansı tarafından hazırlanan Küresel Yenilenebilir Enerji
Görünümü Raporu’na göre, 2050 yılına gelindiğinde toplam küresel GSYİH
kazanımlarında 98 trilyon ABD doları artış yaşanabilir. Yenilenebilir enerji
sektöründe yaklaşık 42 milyon yeni iş alanının açılmasıyla mevcût seviyenin
dört katına çıkan istihdama, enerji verimliliğinde 21 milyon ve sistem
esnekliği kapsamında 15 milyon yeni iş eklenebilir. Bu sonucun getirisi olarak
ülkelerin ekonomileri daha dayanıklı hâle gelecek ve büyük sarsıntılardan
etkilenme oranları düşecektir.
2012’den
bu yıla sürekli büyüme gösteren dünyada yenilenebilir enerjinin oluşturduğu
istihdam, 2019 yılı sonu itibarıyla 11 buçuk milyona ulaşmış durumda. Liderlik
koltuğu yüzde 33’lük pay ile güneş enerjisi sektörüne ait.
“Fotovoltaik
sistem” denilen güneş enerji sistemleri 3,8 milyon yeni iş kapısı anlamına
geliyor. Bu da yenilenebilir enerji sektöründe toplam istihdamın üçte birine
denk gelmekte.
Hemen
arkasından biyoyakıt sektörü geliyor. İstihdam edilen kişi sayısı, küresel
ölçekte 2 buçuk milyona ulaşmış durumda. Sektörün diğer büyük oyuncuları ise 2
milyon istihdam ile hidroelektrik enerji ve 1,2 milyon kişi ile rüzgâr enerjisi
olarak belirtilmiş kaynaklarda.
Daha
önce bahsetmiş olduğum, iklim dengesinin değişmesinin baş sorumlularından biri
olarak karbon salınımının dünya ekonomilerinden arındırılabilmesi için gereken
yenilenebilir enerji yatırımı hakkında telâffuz edilen rakam, yaklaşık 130
trilyon dolar. Fakat bu yatırımların fosil yakıtların gerek çevresel, gerek
sağlık mâliyetleri esas alınarak değerlendirme yapıldığında kendi mâliyetlerinin
sekiz katından fazla tasarruf sağlayacak olması, “daha temiz ve sağlıklı
yaşanabilir bir dünya” idealini beraberinde getiriyor.
Ekonomiye
büyük katkı
Yenilenebilir
enerji yatırımlarının ekonomik canlanmayı destekleyici rolü büyük. Dünyada ve
ülkemizde yöneticiler fosil yakıtlarla aralarına mesafe koymaya başladılar.
Çünkü çevreye zararlı işler toplumda negatif; çevreyi ve doğal kaynakları
koruyan, sürdürülebilir kalkınmayı destekleyen ve insanî değerleri dikkate alan
işler pozitif etkiye sahip. Bu işlerin adı ise “yeşil işler”...
Yenilenebilir
enerjinin Güneydoğu Asya, Lâtin Amerika, Avrupa Birliği ve Sahra Altı Afrika’sında
2050 yılına kadar toplam enerjinin yüzde 70-80 civarını karşılayacak olması,
dünya için oldukça heyecan verici.
Bu
ve benzer sonuçlar ilk başta fosil yakıt sektöründe istihdam kayıplarına sebep
olacak gibi görünse de aslında tam tersi bir durum olarak tüm bölgelerde,
yenilenebilir enerji alanındaki istihdamda artış yaşanacağı ve bu artışın sosyo-ekonomik
faydalarının büyük olacağı belirtilmektedir.
“Yeni
iş kapısı” dediğimizde, kaynaklara göre, liderliği elinde bulunduran
yenilenebilir enerjide, 2012 yılında sektörde çalışan sayısı 7,3 milyon kişiyken,
2018’de bu sayı 11 milyona yükselmiş. 2019’da da 11,5 milyon olduğunu
hatırlarsak, bir yılda 500 bin kişi daha bu sektörde işe başlamıştır.
Bu
artışlarda yaklaşık yüzde 63’lük pay ile en büyük dilim Asya ülkelerinin.
İlk
sırada Çin olmakla birlikte, sıralama Brezilya, Hindistan ve ABD olarak devam
etmekte. Bu ülkeler sektörün istihdam sağlayan liderleri arasında...
Peki,
bu anlamda Türkiye nerede?
Ülkemiz,
dünyanın en hızlı büyüyen enerji piyasalarından biri. Bu büyümeye paralel,
Türkiye’de yenilenebilir enerji istihdam fırsatları dünyadaki gelişmelerle
benzerlik içerisindedir ve dünya genelinde milyonlarca kişiye istihdam sunan sektörün
Türkiye’de de yüz binlerce insana iş imkânı sağlaması beklenmektedir.
Ülkemiz
yenilenebilir enerji kaynakları potansiyeli (özellikle hidro-enerji, rüzgâr,
güneş, biyokütle ve jeotermal kaynaklarda fosil yakıtlara göre avantajlı
konumda olduğu gerçeğinden yola çıkarsak), en başta da genç nüfus arasında
yaygın olan işsizlik probleminin çözümüne katkı sağlayacaktır.
Türkiye’nin
mevcût yenilenebilir enerji kaynaklarından, 2030 yılına gelindiğinde 133 binin
üzerinde istihdam olacağı tahmin ediliyor.
“Yeşil
işler”
Son
olarak yeşil işlere dair birkaç cümle ile nokta koymak istiyorum…
UNEP’in
tanımına göre yeşil işler; “insan onuruna ve işçi haklarına saygılı uygun
maaşlı, çalışma koşulları güvenli, iş garantili ve yükselme fırsatı tanıyan
işlerdir”. Kavramın ortaya çıkışı ise ilk olarak 2007 yılında Birleşmiş
Milletler Çevre Programı tarafından ortaya atılmış ve uluslararası arenada
yerini almış.
Sanırım
gelecek yıllarda “mavi yakalı çalışanlar” ifadesinin “yeşil yakalı çalışanlar”
olarak dönüşüme uğraması yakın görünüyor.
Yeşil
sektörde çalışmak için gerekli becerilere olan talep, bu alanda yeni
mesleklerin ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Özellikle beklenen istihdam
artışının bu sektörde üretim, kurulum, işletme, bakım ve onarım alanlarında
yoğunlaşması mümkün. Öyleyse yenilenebilir enerji mühendisliği veya
danışmanlığı, yenilenebilir enerji kaynakları alanında teknikerlik, çevre ve
enerji hukuku, organik tarım mühendisliği, ekolojik tarım uzmanlığı gibi
meslekler, “yeşil yakalılar” diye tanımlanan alana örnek verilebilir.
Yeşil
işlerin istihdama etkisi, iklim değişikliğinin önüne geçmekte ve çevrenin
korunmasına yönelik artan talep ve üretimde kendini belli etmekte.
Tüm
bu veriler ışığında, yenilenebilir enerji ile ilgili çalışmalar, gelecek yıllar
adına yenilenebilir enerji sistemlerinde hızla artışa ve ekonomik büyümenin
yanında teknolojik anlamda yeniliklere ve gelecek vaat eden yeni işlerin
yaratılmasına yol açacaktır.
Görünen
köy kılavuz istemez! Her kim yenilenebilir enerjiyi gündeminde tutarsa, hem
ekonomik olarak güçlenecek, hem yeni iş imkânları doğuracaktır. En önemlisi de
dünyamız kazanacak!
Türkiye’nin
yenilenebilir enerjiyi en iyi değerlendirecek politikalar yürüterek her daim
kazananlardan olması dileğiyle…
https://www.irena.org/publications/2020/Jul/Renewable-energy-statistics-2020
