PEK Muhterem Kari,
Henüz ilkokulu yeni bitirmişken yuvasından düşen kuş çaresizliğinde kendimi
içerisinde bulduğum, altı yıl boyunca okuduğum, yollarında voltalar attığım,
kan ter içerisinde maçlar yaptığım, yaptığım maçlar yüzünden ayakkabılar
parçaladığım, parçalanmış ayakkabılar ile haftalar geçirdiğim, kavgalar
ettiğim, dayaklar yediğim, disiplinlere gittiğim, güldüğüm, ağladığım, altı yıl
boyunca hiç gelmeyen ve hiç gelmeyecek mektupları beklediğim, henüz güneş bile
doğmamışken karlarda bata çıka sabah etütlerine gittiğim, yirmi kişilik koğuşu
geçtim kendisini bile ısıtamayan kalorifer peteğinden sızan suların sabaha
kadar zeminde oluşturduğu buz tabakasında kayıp düştüğüm, yemek sırasında öne
geçmek için koştuğum, doyduğum, aç kaldığım, demir bardaklarından çaylar
içtiğim, kopya çektiğim, kopya verdiğim, derslerden kaçtığım, başlangıçta
hapishanedeymişim gibi gelse de diplomayı alınca ağlaya ağlaya ayrılabildiğim,
şöyle geriye bakıp düşündükçe aslında en güzel günlerimi geçirdiğimi
hissettiğim Anadolu’nun bir ücra kasabasındaki devlet parasız yatılı okulunda
geçirdiğim altı yıl boyunca en büyük keyfim, hafta sonları arkadaşlarla
kıyısına kadar geze geze gittiğimiz ırmağın kenarında, zamanın akışı gibi
kıvrıla kıvrıla akan suyun akışını izlemek olurdu.
O ırmağın adı, “Zamantı” idi. Zaman gibi akıp giden bir ırmağa verilmiş ne güzel
isim “Zamantı”...
O ırmağa girdiğimi hiç hatırlamıyorum. Neden bilmiyorum, ama sanırım
ayağımı bile sokmadım içine. Belki de kıyısında durup zamanı izlemek gibi, o
gün de Zamantı’nın kıyısında oturup Zamantı’yı izlemek daha keyifli gelmişti
bana, kim bilir!
Bir boşlukta sefinemin nişangâhını otuz otuz beş yıl öncesine, Zamantı’nın
kıyısına kurmak, suyun içerisinde bata çıka yüzen saçları aylarca okşanmamış o çocukların
kaygısız, tasasız oyunlarını, sudan çıktıkça çamaşırlarını kurutmalarını,
yanlarında getirdikleri kuru ve bayat somunu güle oynaya yemelerini, ıslak ve
kavruk tenlerine vuran güneşin yansımalarını, şakalaşmalarını, gülüşmelerini,
aralarından seçtikleri bir kurbanı karga tulumba suya atmalarını uzun uzun
seyretmek istiyorum.
Ve ırmağın kenarında oturmuş arkadaşlarını, belki de sadece ırmağı izleyen
o gözlüklü çocuğu… Hatta beni tanımayacaklarından emin olsam, yanlarına gidip
onların aylarca okşanmamış üç numaraya vurulmuş saçlarını okşamayı, öpmeyi
istiyorum.
Bir gün bunu yaparsam, elbette siz değerleri okurlarıma yaşadıklarımı,
gördüklerimi ve hissettiklerimi anlatırım. Neden olmasın! Lâkin bugün daha
önemli bir işimiz var. Sizleri biraz daha eskiye, tarihin kırılmakla kalmayıp
darmadağın olduğu bir zamana götürmek niyetindeyim efendim. Verilmiş sözünüz ve
daha önemli bir işiniz yoksa bana eşlik eder misiniz?
***
Bu ayki yolculuğumuz için zaman nişangâhımızı tam 106 yıl öncesine
kuruyorum. 18 Mart 1915’e… Mekân nişangâhımızın neresini gösterdiğini
anlamışsınızdır sanırım. Evet, Çanakkale! Sefinenin kasnakları dönerken bile
duymaya başlıyorum yeri göğü inleten top seslerini. Haydi bismillah!
Artık top sesleri çok daha yakından geliyor. Boğazın sırtlarındayım,
Hamidiye tabyasında. Az ilerideki topçu bataryalarının boğaza dönük namluları
kulakları sağır edercesine öfkesini kusuyor kara dumanlar çıkararak. Tam da bu
anda “Burada olmak doğru bir fikir miydi?” diye düşünmekten kendimi alamıyorum.
Bataryalar ateşlendikçe zangır zangır titriyorum. Boğaza giriş yapmış ve akşama
kalmadan İstanbul’a ulaşmayı plânlayan İngiliz ve Fransız gemilerinden atılan
toplar yakınlara düştükçe, yer, sanki ayaklarımın altından çekiliyor. Düşen her
gülleyle birlikte yerden toz, toprak, alev, duman, kan, kol, bacak yükseliyor
onlarca metre yukarıya.
Bataryalar bir doluyor, bir boşalıyor. Askerler bataryalara mermi
taşıyorlar yuvasına erzak taşıyan karıncalar gibi. Amiral John de Robeck
komutasındaki filo, bataryalardan açılan kesif top atışlarına rağmen cüretkâr
bir şekilde boğazda ilerlemeye devam ediyor. Bir taraftan da açılan ateşe cevap
vermeye çalışıyorlar.
İki İngiliz gemisi Triumph ve Prince George, kıç omuzluklarında yerlerini
almış, Rumeli ve Yıldız tabyalarını dövmekte. Sıhhiyeler ellerindeki sedyelerle
birkaç uzvu kopmuş, belki de çoktan şehit olmuş askerleri düşe kalka taşıyorlar
cephe gerisindeki ilk yardım çadırlarına. “Kıyamet böyle bir şey olmalı” diye
düşünüyorum dehşet içerisinde izlerken.
Osmanlı bataryalarından çıkan mermiler Çanakkale’nin kolay kolay
geçilemeyeceğini haber veriyor İtilâf Devletleri’nin donanmasına. Donanma boğazın
en dar yerine doğru ilerledikçe durum daha da ciddi bir hâl almakta. Sulara
düşen mermiler her saniye gemilere daha da yaklaşmakta.
Saatler 12:00 sularına geldiğinde Suffren adlı Fransız gemisi büyük bir
hızla tornistan yapıp boğazı terk etmeye karar veriyor ve Bouvet de onu izliyor.
Biraz sonra Bouvet’te bir iki patlama oluyor ve birkaç dakikada suların altına
gömülüyor. İtilâf donanmasındaki şaşkınlığı millerce uzaktan hissedebiliyorum.
Queen Elizabeth ve Agamemnon dışındaki bütün gemiler ateşi kesiyorlar. Çok
geçmeden Goulois de isabet alıyor ve üzerinden dumanlar tüterek gerisin geri
boğazı terk etmeye koyuluyor.
Bir saat geçmeden, Nusret mayın gemisinin bir gece öncesinden döşediği
mayınlardan birine çarpan ve Türkçe karşılığı “boyun eğmez” olan Inflexible
adlı zırhlı da büyük yara alıyor ve boğazı terk etmek zorunda kalıyor. Boğazda
kalan gemiler tabyaları dövmeye devam ediyorlar, ancak iki taraf da artık
biliyor bu bombardımanın İtilâf donanmasının son çırpınışları olduğunu.
Bu arada en yakındaki batarya tarafından bir ses işitiyor, irkiliyorum: “Kahraman
Çavuş, mermi yetiştir!”
Kalbim yerinden çıkacak gibi oluyor, o tarafa dönüyorum. Bataryanın içinden
iriyarı, pehlivan gibi bir babayiğit çıkıyor. Saçı sakalı birbirine karışmış. Bataryanın
dışında sıra sıra duran top mermilerinden birisini sırtlıyor ve yeniden
bataryaya giriyor. Kalbimin atışından anlıyorum. Sırtında mermi ile bataryaya
giren, ismini aldığım ve o âna kadar yüzünü hiç görmediğim dedem, “Kahraman
Çavuş”...
Batarya yeniden ateşleniyor. O mermi, Türkçe anlamı “karşı konulamaz” olan Irresistible’nin
hemen dibinde patlıyor. “Karşı konulamaz”, geri çekilme isteğine karşı
koyamıyor ve tabyalardan uzaklaşmak isterken bir mayına çarpıyor. Üç dakika
içerisinde o da boğazın sularında kayboluyor.
Amiral De Robeck, donanmasına geri çekilmeleri için emir veriyor. Amiralin
İstanbul’da olmayı plânladığı saatte, 18:00 sularında geri çekilirken, Ocean da
başka bir mayından nasibini alıyor ve batıyor. İtilâf Devletleri’nin
kurtulabilen gemileri boğazdan çıkış yaparken, resmî tarih tarafından ismi
çoktan unutturulmuş olan bu savunmanın komutanı Cevad Paşa, askerlerine içtima
emri veriyor.
Hâlâ tabyalardan, yamaçlardan dumanlar, tozlar yükselmekte. Sıhhiyeler
harıl harıl yaralıları -belki de şehitleri- taşımaktalar beyaz çadırlara. Göğsümde,
göğüs kafesime sığmayıp taşan bir gurur, önümde zaman gibi, Zamantı gibi
kıvrıla kıvrıla akan Çanakkale Boğazı, aklımda Mehmed Âkif Ersoy’un dizeleri,
dönmeye hazırlanıyorum: “Ölüm indirmede gökler, ölü püskürmede yer./ O ne
müdhiş tipidir: Savrulur enkâz-ı beşer…/ Kafa, göz, gövde, bacak, kol, çene,
parmak, el ayak/ Boşanır sırtlara, vâdilere sağanak sağanak…”
Gün artık batmaya hazırlanırken, bir not daha düşelim ve dönüş yoluna
koyulalım dostlar: O gün İtilâf Devletleri’nin donanmalarını döven bataryalar,
düşman gemileri boğaza yaklaşırken apar topar inşâ edilmemişti elbette. Onlar
uzun süredir oradalardı ve bu savaşı bekliyorlardı. Birileri Çanakkale
Boğazı’ndan gelebilecek tehlikeyi önceden görmüş ve bu bataryaları savaştan
önce hazır etmiş olmalıydı. Ama kim ve ne zaman?
Bakınız, gerçek tarihin sararmış ve tozlanmış yaprakları bu konuda bizlere
neler söylüyor: Bu bataryaların inşâsında, Çanakkale Savaşı’nı 35 yıl önceden
gören bir Ulu Hakan’ın imzası vardır, İkinci Abdülhamid Han’ın… Tâ 1880 yılında
Çanakkale Boğazı’nın stratejik önemini gören Abdülhamid Han, Hakkı ve Cemil
Paşaları görevlendirerek boğazın savunması için taktik plânlar hazırlattırır.
Bu çalışmalar sonunda 1890’a gelindiğinde buralardaki kale ve sahil bataryalarına
Tophane’de dökülen toplarla birlikte, Avrupa’dan (özellikle Almanya’dan) alınan
Krupp ve Armstrong cinsi toplar yerleştirilir.
Aslında Çanakkale Boğazı bu savaşa 20-25 sene önceden hazır hâle getirilir
bir Ulu Hakan’ın eşsiz öngörüsü ve feraseti sayesinde. Çanakkale’de de
karşımıza çıktın ya ey Abdülhamid Han, sana aşk olsun ve Allah sana gani gani
rahmet eylesin! (Âmin.)
***
Muhterem dostlar,
O gün memleket savunması ve de memleket savunması için yapılan yatırımlar
ne kadar kıymetli idiyse, bugün de en az o günkü kadar kıymetli ve değerlidir.
O günden bugüne kadar memleketimiz üzerine yapılan plânlar hiç değişmedi.
Bizleri Sevr’e mahkûm etmek isteyen zihniyet ve akıl hâlâ canlı, iştahlı,
motive ve güçlü. Hatta daha da güçlü. Bugün millî savunma sanayiine yapılan
yatırımlara, yerli imkânlarla ortaya çıkan silahlara ve bu silahlar sayesinde
elde edilen başarılara bu perspektiften bakmak yerinde olacaktır. Tophane’de
dökülen ve tabyalara konan toplar, Nusret mayın gemisinin boğaza bıraktığı
mayınlar o gün nasıl tarihin seyrini değiştirdiyse, değişen günümüz savunma paradigmalarında
İHA’lar, SİHA’lar ve yerli üretim savunma teknolojileri de bugün tarihi ve
coğrafyayı yeniden değiştirmeye namzettir. Değiştiriyor da biiznillah.
İşin trajikomik yanı ise, o gün tarihi değiştiren hamleleri yirmi yirmi beş
yıllık bir öngörü ile gerçekleştiren Ulu Hakan’a biçilen “Kızıl Sultan, despot,
istibdatçı” gibi sıfatların bugün de Erdoğan için tedavülde olmasıdır. Tarih
gerçekten tekerrürden ibaret olmalı. Ve biz, -maalesef- tarihten çok da ibret
alamayan bir milletiz galiba.
