BUGÜNE kadar gittiğimiz tüm yurtdışı gezilerinde, genellikle ilk olarak önce en yakın camiye gider, namaz vakti girmişse vakit namazını, yoksa nafile kılarak şehirde arz-ı endâm etmek üzere yola koyuluruz.
Yaklaşık yedi yıl kadar önce Bosna ziyaretimiz sırasında da aynı alışkanlıkla Gazi Hüsrev Bey Camii’ne gittik. Namazımızı kıldık; çıktığımızda, caminin bahçesinde gerek banklarda, gerek ağaçların altında durup sohbet eden hanımlar ve gençler dikkatimizi çekti. Yaşlı amcaları yazmıyorum bile (onların durumu bizim ülkedeki manzaranın aynısı)…
Sanki bir organizasyon varmış da toplanmış, bir şeyleri bekliyor gibiydiler. Bu bekleyiş sırasında da önemli bir mesele hususunda sohbet eder gibiydiler.
Bir süre gözlemledikten sonra yanlarına gidip sordum: “Türkiye’den geldim. Merakımı bağışlayın, neyi bekliyoruz? Bilmediğim bir şey mi var?”
Bana şu cevabı verdiler: “Bizim için burası sadece namaz kıldığımız bir yer değil. Bizler burada aynı zamanda bir araya gelir, sohbet edip dertleşiriz… Hattâ birbirimizi görmek istersek buraya geliriz!”
Ayaküstü de olsa sohbet edip herkes gideceği yere gidermiş. Anladım ki buluşma, hasret giderme ve paylaşma noktaları camileriymiş…
***
Her şeyden önce camiler, İslâm şehirlerinin sembol yapıtlarıdır. Şehirler örgütlenirken camiler merkez alınarak yapılır ve bütün yollar o noktaya bağlanırmış. Öz olarak, “Camiler bulundukları yere ruh veren, anlam yükleyen yapılardır” diyebiliriz. Tıpkı yurtdışında da sayıları her geçen gün artan camilerimiz gibi… (Elhamdülillah!)
Bugün ABD, Belarus, İngiltere, Haiti, Filipinler, Kazakistan ve Makedonya gibi ülkeler, Müslümanlara hizmet için Türkiye’nin destekleriyle cami açılan ülkelerden sadece birkaçı.
***
Özellikle yurtdışında bulunan Müslümanlar için namaz kılınan bir mekândan öte, sosyo-kültürel, eğitim ve gönül birlikteliği anlamında merkez konumunda bulunan camilerimize, Slovenya’da hizmete açılan Ljublana Camii de eklenmiş. Bu cami ile mâneviyatımıza yurtdışında bir kapı daha açılmış oldu.
İtalya, Hırvatistan, Avusturya ve Macaristan’ın çevrelediği ve nüfusunun yüzde 2,4’ünü (yaklaşık 70 bin) Müslümanların oluşturduğu bir devlet Slovenya...
Ljublana Camii, yaklaşık 13 bin metrekarelik alan üzerine külliye olarak inşâ edilmiş. Aynı zamanda 40 metre yüksekliğindeki minaresiyle ülkenin minareli tek cami olma özelliğini taşımakta.
Ljubljana Cami’nin gövdesi, Kâbe’den esinlenerek yapılmış. Modern bir mimariye sahip olan caminin dış cephesi, Bosna-Hersek’teki eski konakları andıran görüntüsüyle hayranlık uyandırır nitelikte.
İçeride 2 bin 200, açık alanda 660 seccadelik alana sahip olduğu bilinen Ljubljana Camii için Slovenya tam tamına 50 yıl beklemiş. Çünkü caminin yapımına dair ilk girişim 1969 yılında gerçekleştirilmiş. Fakat çeşitli engellemeler nedeniyle sonuç alınamamış.
Slovenya’da ilk cami, Birinci Dünya Savaşı’nda Boşnak askerler tarafından inşâ edilmiş ve savaşın ardından yıkılmış.
***
Slovenya’daki bu gururun hemen sonrasında sözü, İngiltere’nin Cambridge şehrinde inşâ edilen ve “Cambridge” ismi verilen Avrupa’nın ilk çevre dostu camisine getirmektir niyetim…
İngiltere’de kilise ve evlerden dönüştürülen dört mescit ihtiyacı karşılayamaz hâle gelince, burada bulunan Müslüman öğrenciler, 17 yaşında Müslüman olduktan sonra “Abdulhakim Murad” adını alan Cambridge İslâmî Çalışmalar öğretim görevlisi Dr. Timothy Winter’e başvurur.
Winter ve dünyaca ünlü sanatçı Yusuf İslam’ın çabaları ve Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın destekleriyle projenin 2008 yılında temelleri atılır. Kısa bir sürede yapımı tamamlanan cami, 5 Aralık 2019’da Cumhurbaşkanımız tarafından hizmete açılır.
Hazreti Peygamber’in yaşam tarzı ve doğaya verdiği önem esas alınarak hazırlanan Cambrige Camii Projesi, Avrupa’nın ilk çevre dostu camisi.
İnşâ edilen camide yağmur suları depolanarak fidanların sulanmasında ve abdesthanede kullanılıyor. Güneş enerjisinden elektrik üretilen camide, sıcak hava ile suyun ve zeminin ısıtması yapılmakta.
Ayrıca doğa dostu cami, sıfır karbon ayak izi özelliğine sahip. 5 bin 272 metrekare alan üzerine kurulan ödüllü mimariye sahip caminin mimarı ise David Mark’s…
***
Cambridge, hepimizin bildiği gibi tüm dünyada eğitim ve öğretimle anılan, farklı kültürleri bir arada barındıran dünyanın marka şehirlerindendir. Burada inşâ edilen ve ilklere ev sahipliği yapan bu cami, dünyada, son günlerde gündeme getirilmek istenen İslâm karşıtlığına verilen bir cevap olma özelliğine sahip…
Cambridge Merkez Camii açılışında konuşan Yusuf İslam’ın şu sözleri, orada bulunanların duygulu anlar yaşamasına sebep olmuş:
“42 yıl önce aynı aylarda, benzer bir hava varken ilk camiye girişimi ve Müslüman oluşumu anımsıyorum…”
Yine konuşmasında Kur’ân-ı Kerîm’in kendisine ışık olduğunun altını çizmiş ve sözlerine şöyle devam etmiş:
“Daha önce hiç Müslüman tanımadığım hâlde Kur’ân beni Müslümanlığa yakınlaştırdı. Burada böylesine çevre dostu bir cami olması, Müslüman toplumuna katkı sağlayacaktır. Umuyorum bu yapı, ibadet edenler için ihtiyaç duyulan alanı sağlar ve inanç, din ve felsefe arasında bir anlayış oluşturur; aşırılıktan uzaklaşmak isteyenler için ferah bir alan sunar.”
Tıpkı bu camilerimiz gibi gerek yurtiçi, gerek yurtdışında inşâ edilen, mimarileriyle göz dolduran yapılar, Türkiye’nin tüm dünyaya gücünü ilân etmesinin yanı sıra, bu camilerin bulunduğu ülke insanları ile aramızda sağlam köprüler kurulmasına vesîledir.
Türkiye sevdâlısı bir vatandaş olarak, başta bu çabalara her daim en büyük desteği veren, güzellikler adına her daim yanı başımızda olan Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’a ve tüm emeği geçenlere gönülden teşekkürler!
***
Cami, aynı zamanda her Müslümanın ilkokulu ve toplumun mânevî merkezidir.
Yine yurtdışı gezilerim sırasında, oralarda yaşayan Müslümanlar, camiye geldiklerinde helâl gıda temin edecekleri market, kasap ve lokanta bulabilmek adına danışabilecekleri ve dinî sorularına cevap alabilecekleri bir din görevlisine ulaşabildiklerini, sosyal etkinlikler gerçekleştirebilecek alanların olmasından duydukları memnuniyetlerini her fırsatta dile getiriyorlar. Bunu duymak hayli sevindirici...
Yaşanan bu memnuniyet, dile getirilmese de gözlerdeki tebessümden anlaşılabiliyor. Bu, yabancı kültürün hâkim olduğu bir ortamda, kendine ait bir şeyler bulmanın mutluluğu olsa gerek.
Aynı zamanda bu durum, camilerin mânevî ve kültürel anlamda koruyuculuğunun ifadesi olduğunu, gayr-i Müslim ülkelerde kendimiz olarak kalabilme noktasında bu tür işlevselliği olan camilerin katkısının büyük olduğunu da belirtmek isterim.
Bugün, bir din görevlisinin cami girişine yerleştirdiği bir levha ile düğün, hastalık ve vefat gibi nedenlerle ziyaret edilmesi gerekenleri yazarak cemaate sorumluluklarını hatırlatması, yine başka bir camide avluya pinpon masası konularak sosyal hayatın camiye taşınması, her Cuma sabah namazı için gelen gençlere sosyal medyadan çağrı yapılarak namaza teşvik edilmesi ve gelenler arasından iki kişiye hediyeler verilmesi gibi aktiviteler, -camilerin unutturulmaya çalışıldığı günlerde- bizi mabetlerimizin yeniden şehir hayatında merkez olması noktasında bizi umutlandıran güzel örnekler…
***
Gerek ülkemizde, gerekse yurtdışında yeni yapılan camilerimizin modern mimariyle inşâ edilmesi son derece önemlidir.
Geleneksel formda, tıpkı Çamlıca Camii gibi muhteşem bir mimariye sahip camileri konu dışı bırakarak izah etmeliyim ki, son yıllarda cami yapımlarındaki denetimsizlik ve halkın yardımlarına bırakılmasının bir sonucu olarak bir tertipsizlik göze çarpmakta idi.
Estetikten yoksun olan camilerimiz, artık yerlerini Diyanet İşleri Başkanlığı’mızın çabalarıyla çok daha modern yapılara bırakmakta.
Mâneviyat açılan kapıların artması dileğiyle…
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/235276
https://www.aa.com.tr/tr/dunya/slovenyanin-minareli-tek-camisi-acilmaya-hazirlaniyor/1055413
