İNSANLAR herhangi bir konuda seçim yaparken değerlerine, ideolojilerine, aidiyetlerine başvururlar. Bunlar ışığında tercihlerde bulunurlar. Yani ideolojiler, aidiyetler ve değerler insanların tercih ve seçimlerine kılavuzluk edip yol gösterirler.

İnsanlar, ideolojileri ve aidiyetlerine ters düşen şeyleri genellikle araştırma yapmadan, peşinen reddetme eğilimindedirler. Dolayısıyla çoğu insan, ideolojileri ve aidiyetlerinin oluşturduğu kanılarla hareket eder.

Yine insanların azımsanmayacak bir kısmı, bu kanıları mutlak dogmalar hâline getirir. Bu da onları düşüncelerini değiştirme yeteneğinden yoksun kişilere dönüştürür.

Kanılarına ters düşen hemen her şeyi reddetme eğiliminde olan kişilerin bu tür davranışlarının altında yatan nedenlerden biri de psikolojik bütünlüğünü koruma çabasıdır. Çünkü kanılarına ters düşen bir gerçek, kanılarını sarsar, hâttâ kanıları yıkar. Hâliyle, söz konusu kanılar üzerine inşâ edilmiş psikolojik bütünlük de çöker. Bu nedenle insanların azımsanmayacak bir kısmı, gerçeği araştırmak yerine kendi kanılarını tahkim etme eğilimindedir. İnsanlar kanılarını tahkim edebilmek için o kanıları tahkim eden, o kanıları destekleyen, hâttâ o kanıları kutsayan düşünce, fikir, bilgi kaynağı ne varsa ona sıkı sıkıya sarılırlar. Fakat ne kadar sıkı sarılırlarsa sarılsınlar, kanıları onlara kendini gerçekleştirme olanağını çoğu zaman vermez.

Bu durumda kendini öteki üzerinden gerçekleştirme güdüsü açığa çıkar. Bu güdü psikolojik bütünlüğü koruma güdüsüyle birleşince, sahip olduğu kanıların karşı kefeye koyduğu ve “öteki” diye tanımladığı kişilere kendi kanılarını dayatma başlar. Bu dayatmayı yapanların birçoğu, yıkıcı bir negatif psikolojiye sahiptirler. Bu negatif psikolojiyi tersine çevirebilmek ve için kanılarını olabildiğince yücelten bu kişiler, kanılarının ötekileştirdiklerini sürekli aşağılamaya çalışırlar. Negatif gördükleri hemen her şeyi karşıtlarına yükleyen bu kişiler, bu sayede kendi kusurlarını da kamufle ettiği yanılsamasına kapılırlar. 

Bir tür patoloji ve histeri hâli olan bu linç eğilimi, özellikle sosyal medyanın yaygınlaşmaya başlamasıyla birlikte yaygınlık kazandı. Sosyal medya ortamında oluşturdukları sanal gettolarda kanılarını olabildiğince tahkim eden ve bu motivasyonla sanal gettolarda örgütlenen gruplar, en temel değerleri bile linç etmekten geri durmuyorlar.

Aşırı politikleşmenin fazladan beslediği bu histeri, bazen gerçek hayatta son derece sevecen ve insanî ilişkileri son derece iyi olan kişileri bile bu girdaba çekebilir. Hâttâ bu tür kişiler bu linçin öncülüğünü bile yapabilirler. Daha doğrusu, bu patolojiye ortak olup son derece sevecen ve insanî ilişkileri güçlü bireyler bile derin bir motivasyonla hareket edebilirler.

O yüzden linçin kıvılcımı tutuşturulduğunda, çok çabuk büyüyüp alev topuna, hâttâ volkana dönüşeceğinden ve derin yıkıcı etkiler bırakacağından, bu kıvılcımı gördüğünde söndürmek, hiç olmazsa uzak olmak gerekir. Hele her türlü manipülasyonun fazlasıyla yer aldığı sosyal medyada ortamlarında…