Süper Babaanne “Aşkiye Çal”

Türk musikisine 60 yıla yakın hizmet etmiş olan Aşkiye Çal, sevgili (merhum) Barış Manço’nun yaptığı “Süper Babaanne” adlı şarkının kahramanıdır. Yine şarkının klibindeki süper babaanne rolünü de kendisi oynamıştır.

27 Ocak 1916 tarihinde, İstanbul Kasımpaşa’da dünyaya geldi Aşkiye Hanım. Annesi Mürşide Hanım, babası ise bir eczacı olan Celal Bey’dir. Bir ağabeyi, bir de kız kardeşi vardır.

Aşkiye Hanım’ın öğrencilik yılları, Lüleburgaz Emrullah Efendi İlkokulu’nda başladı, Kız Enstitüsü’nde devam etti. 1935 yılında babası gibi eczacı olan Mustafa Neş’et Çal ile evlendi ve bu evlilikten Budak (1937) ve Atak (1941) isminde iki oğlu, Altındal (1938) isminde de bir kızı oldu.

Müzik kültürü aileden gelen Aşkiye Çal’ın babası tambur, amcası ud ve kanun, annesi ise ud çalarmış. 7-8 yaşlarındayken aile arasında yapılan meşklere ksilofon (tahta çubuklardan oluşan bir çeşit vurmalı enstrüman) çalarak eşlik eden Aşkiye Çal, 10 yaşında pratik olarak ud çalmaya başlamış ve daha sonra gerçek anlamda annesinden ud çalmayı öğrenmiştir. Ud ile çaldığı ilk parça, “Üç yıl beni sevdanın ipek saçları sardı” isimli Nihavend şarkıdır.

Babası İstanbul’dan Lüleburgaz’a yerleşerek orada eczane açınca, Lüleburgaz’a gelen Hacer isimli bir ud hocasından ilk musiki derslerini almaya başlayan Aşkiye Çal’ın, babası gibi eczacı olan eşi de keman çalar, Karagöz ve kukla oynatırmış. 1940 yılında eşi ile birlikte halkevi müzik ve tiyatro kollarında başkanlık yapmış, konserler vermiş ve oyunlar sergilemişlerdir.

1961 yılında Lüleburgaz Şehir Tiyatrosu Komedi Bölümü’nde “Üçüzler” adlı oyunu Aşkiye Çal sahneye koymuş, aynı oyunda Necla karakterini kendisi, Ferruh karakterini ise eşi Neş’et Çal canlandırmıştır.

İlk bestesi, 14 yaşında iken yaptığı Kürdili Hicazkâr makamındaki “Bir gölge ol” isimli şarkıdır. Bugüne kadar 23 beste yapan Aşkiye Çal’ın arşivlerde 21 bestesinin notaları bulunmaktadır. Ud ve keman çalan Aşkiye Çal, 1968 yılında Avni Anıl’ın tavsiyesi ile İleri Türk Müziği Konservatuvarı İcra Heyeti’ne sazende olarak katılmış, Şef Dr. Teoman Önaldı’nın tavsiyesi ile konservatuvarda ud dersleri vermeye başlamıştır.  Sonraki yıllarda ise Rüştü Eriç yönetimindeki Rumeli Derneği, Feridun Darbaz yönetimindeki Musiki Kültür Derneği, Süheyla Altmışdört yönetimindeki İstanbul Üniversitesi Talebe Birliği Korosu, Doğan Kaçar yönetimindeki İTÜ Korosu’nda ud çalmış, Kadıköy Musiki Cemiyeti, Kadıköy Halk Eğitim Merkezi, Lüleburgaz Halk Eğitim Merkezi, Kırklareli Musiki Cemiyeti ve Çorlu Halk Eğitim Merkezi’nde ud, solfej öğretmenliği ve koro şefliği görevlerinde bulunmuştur.

1985 yılında İstanbul Baltalimanı Polis Moral Eğitim Merkezi’nde koro şefliği yapan Aşkiye Çal, son olarak Lüleburgaz Eczacıbaşı Fabrikası’nda şeflik yapmıştır (1995).

Türk musikisine 60 yıla yakın hizmet etmiş olan Aşkiye Çal, sevgili (merhum) Barış Manço’nun yaptığı “Süper Babaanne” adlı şarkının kahramanıdır. Yine şarkının klibindeki süper babaanne rolünü de kendisi oynamıştır.

Ne yazık ki Türk musikisine bunca yıl emek vermiş Aşkiye Çal’ı pek tanıtamamanın ezikliği hep içimi acıtmıştır. 21 Ağustos 2011 yılında hayata gözlerini yuman Aşkiye Çal, İstanbul’da yapılan cenaze töreninin ardından Erenköy Galip Paşa Camii’nde kılınan öğle namazını müteakip, Ümraniye Kocatepe Mezarlığı’nda toprağa verilmiştir.

Bestelerinden bazıları şunlardır: “Bir gölge ol, beni peşinden koştur” (Kürdili Hicazkâr), “Seninle geldim, seninle öldüm” (Kürdili Hicazkâr), “Titriyor yüreğim seni anınca, sen hâlâ bihabersin” –Nerdesin?- (Kürdili Hicazkâr), “Sessizce dökülen gözyaşlarımda seni gördüm, seni andım” (Nihavend), “Kalamış koyu doyamam sana” (Nihavend), “Ömrümün en güzel günleri hasretle geçti” (Uşşak)…