SİNEMA, sinema sanatını icra edenlerin birçoğu açısından sanattır. Ama toplumun azımsanmayacak kısmı sinemaya daha çok eğlence aracı olmasıyla bakar. Yapımcılar da bu gerçekten yola çıkarak toplumun farklı kesimlerine hitap eden, daha doğrusu hedef kitlesi farklı olan türlerde yapımları sinema salonlarına taşırlar.

Toplumun önemli bir kısmı her ne kadar sinemayı eğlence olarak görse de sinema sanatı toplum üzerinde farklı etkilere sahiptir.

Sinemanın olumlu etkileri

Sinema, toplumsal farkındalıkları artıran bir yöne sahiptir. Bilinmeyen, göz önünde olmayan yaşamları kitlelerin fark etmesini sağlar. Örneğin özel gereksinimli bireylerin yaşamını ya da özel gereksinimli bireylerin yaşamının bir yönünü beyazperdeye taşıyan yapımlar, toplumda özel gereksinimli bireylere karşı farkındalık oluşmasını sağlarlar.

Bu durum diğer toplumsal katmanlar ve yaşamlar için de geçerlidir. Türkçeye “Yerdeki Yıldızlar” ve “Her Çocuk Özeldir” adıyla çevrilen, yönetmenliğini ve başrolünü Aamir Khan’ın yaptığı “Taare Zameen Par” filmi, disleksi olan yani harfleri ve sayıları algılama-öğrenme problemi yaşayan bir çocuğun ruh dünyasını ve kendi gibi disleksi olan resim öğretmeni ile tanıştıktan sonra hayata tutunması ve yeteneklerini açığa çıkararak başarıdan başarıya koşan hikâyesini anlatır örneğin.

Film yayınlandıktan sonra hem Hindistan’da, hem de dünyanın diğer ülkelerinde büyük bir ses getirmiş ve disleksi hastalarına karşı toplumda ciddî bir farkındalık oluşturmuştur. 

Sinemanın bir diğer olumlu etkisi de filmlerdeki ana kahramanların özellikle gelişim çağındaki çocuklara rol model olması ve onlara ilham vermesidir. Özellikle biyografi filmleri bu tür etkilerin fazla olduğu yapımlardır.

Sinema mental anlamda insanların rahatlamasına yardımcı olur. Özellikle gülmece ve komedi filmlerinin bu tür işlevsellikleri daha ön plândadır. Ya da bir sinema filmi kişilerin motivasyonunu artırabilir, kimi filmse mücadele azmi ve kararlılık gibi duyguları pekiştirir. Bu da insanları gerçek hayattaki sorunlarla mücadelede itici bir etki oluşturabilir.

Sinemanın olumsuz etkileri

Sinema toplum üzerinde olumlu etkilerin yanında olumsuz etkilere de sahiptir. Örneğin sinema filmlerinde şiddet ögesi özellikle tecimsel yani ticarî amaçla yapılan filmlerde çok fazladır. Bu da özellikle gelişme çağındaki bireylerin şiddete bakışını etkiler ve gelişim çağındaki kişileri şiddete yöneltebilir. Ya da filmlerdeki cinsel içerikler ahlâkî normların aşınmasına neden olabilir.

Sinemanın en önemli negatif etkilerinden biri de gerçeklik duygusuna olan etkidir. Bazı insanlar kurgusal olan ile gerçek olan arasındaki farkı ayırt etmekte bazen güçlük çekebilirler. Bu tür insanlar filmlerde gördükleri kurgusal gerçekliği yaşamda gerçekmiş gibi algılayabilir ve buna göre davranabilirler. Özellikle drama ve trajedinin abartılı bir şekilde verildiği bazı sinema filmleri, kişilerin duygularına negatif etki edebilir.

Sinema kurgusal bir gerçeklik inşâ eder. Bu kurgusal gerçekliğin topluma hem negatif, hem de pozitif etkileri vardır. Bu etkiler burada özetlediklerimizden daha derin ve daha geniştir. O nedenle özetini verdiğim bu etkileri ilerideki yazılarda daha detaylı bir şekilde işlemeye devam edeceğiz…