ŞARK… Görece bir yer bildirimi, bir coğrafya terimi, doğru. Biraz açtığımızda ise, çok etnikli yapısıyla, tarihî seyrindeki hareketliliği, siyâsî, ekonomik ve diğer alanlardaki değişimleriyle çok fazla mikro kültürü ve yaşantıyı içermekte olduğu görülür.

Buna mukabil, şarka gittikçe nispeten artan yükseklik ve coğrafî engellere, -yakın, orta ve uzak olarak ayrılabilen- coğrafî büyüklüğe rağmen ortalama bir şark yaklaşımı ve kültürünün varlığından bahsetmek hiç de zor değildir. Gerek ülkemiz bağlamında, gerek büyük ölçekte bu kültürün varlığından söz etmek mümkündür.

Şarka gittikçe rûhu bedenine daha bir yaklaşır insanın. Şarka doğru, yola çıktığınız ilk duraktan sonra verdiğiniz her molada bunu görme şansına sahip olabilirsiniz. O şans ipinin ucunu yakaladığınız zaman da her şeyi daha net görebilirsiniz. Buna, ruh bedene yaklaştıkça mumdan uzaklaşılmış ve güneşe yaklaşılmış gibi bir ahval de denebilir.

Ne var ki, güneşe yaklaştıkça da -karanlık unutulduğundan mıdır bilinmez- tıpkı mumda olduğu gibi güneş de dibine ışık vermemeye başlar. Güneşin yakıcılığı ve göz alıcılığının bir sonucu olsa gerek, bir yandan ısıtırken öbür yandan insanın algısını parlatarak/keskinleştirerek hayretini arttıran bir hâle de büründürebilir.

Şarka gittikçe, hayret ile normalleşme/normal değerlendirme süreci birbirine daha da yaklaşır. İnsanların gözünde hayreti her dem hazır bir pozisyonda beklerken de görebilirsiniz; aynı anda birçok şeyin normal karşılanarak kabulünün kolaylaştığına da şâhit olabilirsiniz. Bir diğer ifadeyle hayret arttıkça mübalağanın arttığı, mübalağa arttıkça muhatabındaki kabul oranının arttığı bir döngünün içine girdiğinizi kolaylıkla hissedebilirsiniz.

Şarka gittikçe, kalbi bir başka kalbe daha bir yaklaşır insanın. Şu veya bu konuda -bahsini etmek veya etmemek için- yıllarınızı verdiğiniz birçok şey de elinizle bile isteye açtığınız birçok mesafe farkı da bir anda yere yığılabilir. Tam da o vakit sıcaklığı yeniden/yakından hissetmeye başlarsınız!

Ahvalinizin -sizi kuşatan samîmiyetten kolayca kurtulamayacağınızı anladığınız- sahici bir noktaya evrildiğini idrak edebilirsiniz.

Şarka gittikçe, hayat ile memat birbirine daha da yaklaşır. Ne var ki, insan ölümü kendinden uzak görmemekle hayata iyi bir noktadan bakabildiği gibi, sevdiklerini ölesiye ve kendi katı kuralları ile sevme, başkalarının hayatlarını önemseme, onun yaşamsal varlığına, inancına saygı duyma ve en kötüsü de onun hayatına kastetme konularına göz atarken, iyi olmayan –ve çeşitli çelişkileri barındıran- pencerelerden bakabiliyorlar. 

Şarka gittikçe, konuşmasıyla yazması birbirine daha da yaklaşır insanın. Bu durumun, sözlü kültürün şarka gittikçe güçlenmesiyle yakın ilişkili olduğunu söylemek de mümkün.

Bu noktada yazı dili ve edebiyatın sözlü kültürden çok beslendiğini ifade etmek de yanlış olmayacaktır. Yeni tanıştığınız birinin size şiirle karşılık vermesi, her şey seyrinde iken anti parantezlerin, fıkraların, kısa hikâyelerin ve beklenmedik diğer ifadelerin artması da bunun bir diğer göstergesi olarak önünüze çıkabilir.

Şarka gittikçe, inanca dayalı hassasiyetler ile inancın yerine geçmiş kimi kural ve kaidelerin yer değiştirdiği görülür. Kimi değerler, günlük yaşamın bir uzvu hâline gelirken, kimi telâkkilerse değerlerin yerine geçmiş hâlde karşımıza çıkabilir.

Şarka gittikçe, günlük yaşantıda çoğu insanın sözün -kulağa hitap eden- maddî kalıbıyla muhatabına yaklaştığı -doğrusu uzaklaştığı- görülür.

Bu yaklaşımda ifade bakımından bir eksiklik, bir esirgeme olmadığı gibi, gerekenin ziyâdesi bile zikredilir.

Aslında başlangıçta her şey yolunda gibidir. Fakat bir süre sonra alışkanlık veya başka nedenlerle içi oyulmuş kelimelerin bir perde görevini ifa edebildiğine bile rastlanır.  

Şarka gittikçe… Her an her köşeden biri çıkıp misafir olduğunuzu fark ile sizi misafir edebilir. Bir diğeri de çıkıp büyüteci hayata veya büyük resme değil, kendine tutabilir. Neydi Şark kurnazı? Şarkısını okumasına müsaade edin. Sessizce dinledikten sonra yolunuza devam edebilirsiniz...