ŞU hayatta canlı ve diri olmanın en önemli etkeni, sanırım muhit hedef anlayışıdır. Canlı ifadesinin tam olarak neyi ifade ediyor oluşu kestirilemediğinden, farklı mecralara dönük ifadeler gerçek anlamdaki hayat ve canlı kavramının içerisine de giriyor.

“Hayat” kelimesi bitki, hayvan ve insanı ifade ederken, günümüzde bu kavramın kapsadığı alan da giderek artmıştır. Bugün atom için de “canlı” kelimesini kullananlar mevcut. Bu nedenle bir kavramın dar ve geniş çerçevede hudutları önem arz etmektedir.

Dar çerçevede bakıldığında “hayat”ın sadece fâniler için kullanıldığına karşılık geldiğini görmek bir yanılgıdır. Detay ve hudut genişletilerek bakıldığında ise ölümsüz olana işaret de görülüyor. Zıt gibi görünen bu bakış, aslında bütün olarak bakmamaktan kaynaklanmaktadır.

Hayat, yaşatmak ve diriltmek anlamındaki “ihya” mastarından fiil sigalarıyla türeyen bir kelime olarak “can veren” anlamındaki “Muhyî” ismi Allah’a (cc) nispet edilmektedir. Ölümsüz olan bir yüce yaratıcı ölümlülere can vermektedir.

Buradan hareketle, ölümlülerin de ölümsüzleşebileceği noktaların varlığına deliller görünmektedir. Bir insanın ölümsüzleşmesi ve maddî beden itibariyle öldükten sonra da yaşamasının yollarından bazıları mabet/okul yaptırmak, öğrencileri maddî/manevî açıdan desteklemek ve ölmez bir eser bırakmaktır.

Bizim toplumumuzda mabet/okul yaptırma işinin toplumun genel kabulü arasında yer alması diğer milletlere göre göğsümüzü kabartmaktadır. Öğrencilere yapılan yardımların hatırı sayılır derecede devlet destekli olması da bir o kadar olumlu görülmektedir. Yerel yönetim ve esnaflarımızın öğrencilere dönük yardımları çok önem arz etmektedir.

Esnaflar, ekonominin uygulamasının ilk sırasında yer aldığından, öğrenci yardımlarını belli bir düzene koyabilirler. Kimi çok değerli esnaf bizzat yardım yapmaktadır. Düzenli ve koordineli bir öğrenci yardımı fâni âlemden baki âleme geçişin müşahhas örneği olması açısından önemlidir. Diğer bir ifadeyle, ölümlülerin ölümsüzleştirilmesine olan iz bırakmak esastır.

Bu hayatta ölmemek ve iz bırakmanın diğer bir yolu da ölmez bir eser bırakmaktır. Dördüncü sanayi devrimini yaşadığımız şu asırda nanoteknoloji hakkında bizler çok önemli çalışmalara imza atarken, Batılıların ciltler dolusu ansiklopedi yazdıklarını hatırlatmak isterim. Bu eserler elbette maddî bilim eserleri arasında görülecektir.

Bizim toplumumuzda ise aziz halkımızın maya, doku ve geleneğine uygun ölmez eser bırakmak önemlidir. Kadim medeniyetimizin süreklilik göstermesi için ölmez eser bırakmanın günümüzdeki yolu olarak maddî, manevî ve yeni neslin anlayışına uygun yapıtlar değerlidir.

Bu yolda kalıcı eser bırakmak ve yeni kuşağın anlayışına uygun olması demek, fen ve sosyal alanları kuşatıcı eserlerin değer görmesi demektir. Bu iş için en önemli çıkış noktası, hiç şüphesiz akademi dünyasıdır. Akademi dünyasının istendik düzeyde desteklenmesi durumunda bu tür kalıcı eserleri ortaya çıkaracak çok kıymetli hocalarımız olduğundan hiç şüphe edilmemelidir.