Modern bir otomobil tasarlamak mı zor, ona isim vermek mi?

Cemal Paşa’nın sözüne atıfta bulunabiliriz. “Batı kafasıyla araba yaptık, Şark kafasıyla adını yanlış koyduk” desek, çok yavan olur. Fakat o yavanlığı göğüsleyebiliriz. Bolu’da okuyan gençlerin herkesin gıpta edeceği bir elektrikli otomobil yapmaları nasıl takdire değerse, Köroğlu’nun atının adını bilmemeleri, dahası yanlış bilmeleri o ölçüde hoşluktan uzaktır.

“VARA vara vardım ol kara taşa

Hasret kodun beni kavim kardaşa

Sebep gözden akan bu kanlı yaşa

Bir ayrılık, bir yoksulluk, bir ölüm…”

Şu günlerde Ukrayna’da tam da Karacaoğlan’ın dediği gibi bir tablo var: Hem ayrılık, hem yoksulluk, hem ölüm.

Bomba, füze, kurşun yağıyor.

İşgal var, savaş var.

Tanklar, toplar peş peşe.

“Gelmişiz 21’inci yüzyıla, bu zamanda Avrupa’nın ortasında savaş mı olur arkadaş?” diye düşünenler, fena yanıldılar.

Avrupa’nın ortası, Asya’nın ortası fark etmez. Ortada çıkarlar var mı, yok mu? Çıkarların çakışması var mı, yok mu? Buna bakılır.

20’nci yüzyılın sonunda da Bosna’daki insanlar aynı yanılgı içindeydi. Sonrası malûm. Soykırıma kadar vardırdılar işi.

Geçenlerde bir yazımızda Irak, Suriye, Libya ve Azerbaycan-Karabağ örneklerinden sonra Ukrayna’daki çatışmalardan söz etmiş ve bahsi şu cümlelerle bitirmiştik:

“Saydığımız ülkelerin hepsi yakınımızda. Ya karadan, ya denizden komşumuz.

Dünyanın gittikçe küçüldüğünü söyleyenler, haklı çıktı.

Bu ülkelerin, bu şehirlerin hepsinin bir ortak özelliği daha var: Türk SİHA’larının konuştuğu yerler.

‘Damadın SİHA’ları’ diye küçümsemeye çalışan dümbüklerin hevesi kursağında kaldı.

SİHA’lar zikrettiğimiz bölgelerde destan yazıyor.

Artık bütün dünya kabul ediyor ki ‘Damadın SİHA’ları’ savaşın şeklini değiştirdi.

Şimdi dünyanın öbür ucundaki Avustralya bile ihtimal hesabı yapıyor ve şu sonuca varıyorlar. Varmakla kalmıyor, ilan ediyorlar: ‘SİHA’lar karşımıza çıkarsa, ordumuz perişan olur.’

SİHA almak isteyen ülkeler sıraya girdi. Neredeyse izdiham olacak.”*

Cumhurbaşkanımız Erdoğan, “21’inci yüzyıla -altını çizerek söylüyorum- inşallah Türkiye ve Türk milleti damgasını vuracaktır” dediğinde, yıllar önceye gittik ve Turgut Özal’ın sözünü hatırladık.

Özal, “21’inci yüzyıl Türk asrı olacak” demişti. Kulağa çok hoş gelse de göze görünen, dişe dokunan, elle tutulabilecek bir veri, bir delil, yaslanacak bir dayanak yoktu.

Şimdi hepsi mevcut!

Görüyoruz, dokunuyoruz, tutabiliyoruz. İstersek omzumuzu yaslayabiliriz.

Dünyada savaşın şeklini değiştiren, eski plânları altüst eden, ezberleri bozan SİHA’lar ülkemiz için iftihar vesilesi oldular.

Emek verenlerin ayaklarına taş değmesin. Hiçbir saniyelerinin boşa gitmediğine eminiz.

SİHA, ülkeye çağ atlatan adımlardan sadece biri.

Diğer hamleleri göz ardı edemeyiz.

Önemli atılımlardan biri de yerli otomobil.

“Yapamayız, yaptırmazlar” görüşü vardı bir zamanlar. Önceki maceralara bakarak öyle söylüyorlardı. Umutsuzluk kan gibi damarlarımıza işlemişti.

Çünkü evvelce otomobil de yapmış, uçak da yapmıştık fakat önü tıkanmış, durdurulmuş, engellenmişti her biri.

Tecrübeye binaen karamsarlık vardı.

O bir nebze hoş görülebilir.

Ama bir de küçümseyip aşağılayanlar gördük.

İşte onlar, affedilir pozisyona hiç girmediler.

Yerli otomobil üretmeyi gereksiz görenleri ise hangi sınıfa dâhil etmek isterseniz, oraya tıkıştırın.

Çok geç kalmışız da… Adamlar yüz elli yıl önce başlamışlar, öyleyse bizden yüz elli yıl ilerdeymişler de… Çok gerideymişiz de… Bu kadar geç kalındıktan sonra onlarla nasıl rekabet edecekmişiz de…

“Basalım parayı, alalım eloğlunun yaptığı arabaları” görüşünü savunanlar böyle söylüyorlardı. Gerisi de şöyle geliyordu: “Üretmekle uğraşmayalım… Zaten beceremeyiz.”

Bu karamsarlık, bu kötümserlik insanı kahreder.

Kendi kendini imha sebebidir.

Fakat aynı zamanda etrafında bulunanları da götürür.

İşte Gemlik’teki fabrika gözümüzün önünde her gün yükseliyor.

Plân program belli. Üretimin başlayacağı güne kadar her adım plânlanmış.

Fiyatının da benzerlerinden çok daha aşağıda olacağı belli.

Gelişmeleri görünce geri adım atmakta zorlanan fakat karşı çıkmayı da ihmâl etmeyen bazı zevzekler, fiyatı yüksek bulduğunu vurgulayarak, “Şayet şu fiyata verirlerse alırım” diye akıllarınca pazarlık yapıyorlar.

Söyledikleri fiyata kaza yapmış hurda araba ancak alınır.

Onları da ayrı bir servise yatırmak gerekecek.

Akıl sağlığını ve vicdan sağlığını kontrol etmek şart.

Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu dışında ülkenin birçok yerinde elektrikli otomobil üretmeyi kafaya takıp başaran ekipler var.

Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi bünyesinde kurulan ekip de hedefe ulaşanlardan.

Ağustos 2018’de Kocaeli’nde gerçekleşen yarışmaya ürettikleri “Ayvaz Elektromobil” ile katılan gençler, “Tanıtım Yaygınlaştırma” ve “Özel Kurul Ödülü” kazandılar.

Araçlarını Teknofest’te sergilediler. İntercity İstanbul Park Formula pistinde gösteri yarışlarına katıldılar.

Doç. Dr. Rıfkı Terzioğlu danışmanlığında, Serhat Ekinci kaptanlığında takımda yer alan öğrenciler Berkcan İleri, Kübranur Kafaoğlu, Enescan Akyüz, Furkan Kırdaş, Merve Kara, Y. Emre Barmanbek, Batuhan Özer, Mehmetcan Kara, Damla Demirbilek, Aytuğ Baygın, Kubilay Ersoy.

Hepsini gönülden kutluyor, nice başarılı projelere imza atacaklarına inandığımızı belirtmek istiyoruz.

Üniversitenin adı üzerinde “car” ekleyerek “Aibücar ekibi” demişler kendilerine.

İsmin Türkçe olmasını tercih ederdik ama diyecek bir sözümüz yok. Bu tür işlerde İngilizce olmazsa takdir görmeyeceğine dair bir düşünce yaygın. Buraya çok takılmadan geçelim. Değinmek istediğimiz asıl mevzu başka…

Üretilen elektrikli arabaya verilen isim “Ayvaz Elektromobil”.

Ne var bunda? Bir şey yok.

Bolu deyince Bolu Beyi’nden önce Köroğlu gelir akla. Köroğlu deyince de yoldaşı Ayvaz hatırlanır hemen.

İşte zurna tam burada tuhaf sesler çıkarmaya başlıyor!

Zira gençler, Ayvaz’ı Köroğlu’nun atının adı sanmaktaymış. Bu yüzden o ismi seçmişler. O zamanın atı, bu zamanın arabası.

Bize yanlış gelen küçük bir ayrıntı. Sinek kadar küçük.

Köroğlu’nun atının adı Kırat’tır. Yüzlerce eseri arasında hem Kırat’ın, hem Ayvaz’ın adı geçenleri çoktur. Bazıları ise yalnızca Kırat için, bazıları yalnızca Ayvaz için yazılmıştır. Bestelenmiş, çalınıp söylenmiştir.

Örnekleri vermek isteriz.

Geçmiş asırlarda şiirlere isim vermek alışkanlığı olmadığını hatırlatarak, Köroğlu’nun önce yalnızca Kırat üzerine yazdığı eserlere bakalım.

İnce uzun boylu, kalem kulaklı

Terazi tabanlı, göğsü yelekli

Bir geyik misali hatun bilekli

Kalkana benziyor döşü Kırat’ın

Dizgini toplasam yerler yırtılır

Kuyruğu sallasa sağrı örtülür

Kırat’ın önünden can mı kurtulur

Göğsü benek benek benli Kırat’ın

Yokuşa yukarı keklik sekişli

İnişe aşağı tavşan büküşlü

Düşmanı görünce şahin bakışlı

Kuğuya benziyor boynu Kırat’ın

Kırat’ımı sekişinden bilmişler

“Şu gelen de Köroğlu’dur” demişler

Muhannetler hep ününü duymuşlar

Cihana yayıldı ünü Kırat’ın

***

Kırat’ın değerin sorarsın kaça

Seksen bin tümene hele de vermem

Seksen bin ak kuzu kıvrımlı koça

Seksen bin hazine pula da vermem

Seksen bin yiğide seksen bin ata

Seksen bin ülkeden gelen berata

Seksen bin sabana seksen bin çifte

Seksen bin koşumluk mala da vermem

Köroğlu sözünü duyursun size

Seksen bin ahırdan gelen öküze

Seksen bin geline, seksen bin kıza

Seksen bin boşanmış dula da vermem

***

Koç Kırat’a binip inem Sazan’a

Bir düzen vereyim yoldan azana

Yüz bin öveç ısmarladım Hozan’a

Yesin yiğitlerini ta ben gelende

Koç Kırat’a binip gidem yabana

Belki kar yağar da yollar kapana

Yüz bin öveç yaydırırım çobana

Yesin yiğitlerim ta ben gelende

Tokat kervanından aldım bakırı

İncitmeyin fukarayı fakırı

Tuna seli gibi verin çakırı

İçsin yiğitlerim ta ben gelende

Bu meydana derler Çamlıbel dağı

Kiralandı bize Besni’nin bağı

Tulum tulum gelsin Helete yağı

Yesin yiğitlerim ta ben gelende

Koç Kırat’a binip ineyim çaya

Bir göz gezdireyim yoksula baya

Som sırmadan urba sıktırma saya

Giysin yiğitlerim ta ben gelende

Yüce dağlar koç yiğidin arkası

Emlik kuzu koç koyunun körpesi

Gelsin yüz bin kile kıraç arpası

Yesin yavuz atlar ta ben gelende

***

Bir at gördüm Silistre’nin ilinde