TAKVİMLERİN 12 Mart’ı
gösterdiği günün sabahında her kurumda olduğu gibi Cumhuriyet İlkokulu’nda da
İstiklâl Marşı’nın kabul edildiği günü ve Mehmed Âkif Ersoy’u anma programı
yapıldı. Bahçedeki törenden sonra öğrenciler sınıflarına çıktılar.
Öğretmen
Ekrem Bey, sınıfa girer girmez konuştu: “Okuldaki törenimiz bitti, şimdi bizim
sınıftaki törenimiz başlıyor. Dört arkadaşınıza konu vermiştim. Onlar da
gerekli hazırlığı yapmışlar. Sırayla onları dinleyeceğiz. Cemil, gel bakalım!”
Cemil
tahtaya geldi ve elindeki kâğıdı okumaya başladı:
“Arkadaşlar!
Benim size anlatacağım konu, İstiklal Marşı yazma yarışması…
O
zamanki Millî Eğitim Bakanlığı, millî marş yazma yarışması açmış ve kazanan
şaire 500 lira ödül verileceğini açıklamış. ‘Bu iş para için yapılmaz’ diyen
Mehmed Âkif, yarışmaya katılmak istememiş. Fakat arkadaşlarının ısrarı üzerine
İstiklâl Marşı’nı yazarak yarışmaya katılmış. 724 şiir içinde onun şiiri
birinci olmuş. Ödül olarak açıklanan 500 lira kendisine verilmek istenince
almamış ve o parayı fakir kadın ve çocuklara bir meslek edindirmek için kurulan
vakfa bağışlamış.
Mehmed
Âkif Ersoy’un 500 lirayı almadığı o günlerde, 140 lira ile Ankara’da bir
çiftlik alınabiliyormuş. İşin dikkat çekici bir yönü daha var: Parayı almadığı
o günlerde giyecek paltosu yokmuş ve Ankara’nın soğuk havasında ceketle dolaşıyormuş.
Evet,
benim size anlatacaklarım özet olarak bu kadar!”
Öğretmen
Ekrem Bey, verdiği bu bilgilerden dolayı Cemil’e teşekkür etti. Cemil’den sonra
tahtaya Zeynep geldi:
“Arkadaşlar,
benim konum, İstiklâl Marşı’nın hangi şartlar altında ve nerede yazıldığı…
Cemil
arkadaşımızın söylediği gibi, Mehmed Âkif Ersoy, para ödülü nedeniyle önce
yarışmaya katılmak istememiş. Fakat arkadaşları ona demişler ki, ‘Birinci olsan
bile parayı almazsın, başka bir yere bağışlarsın. Senin mutlaka bu yarışmaya katılman
lâzım’. Böylece onu râzı etmişler. O da kalemi kâğıdı eline alarak Taceddin
Dergâhı’nda geceler boyu uykusuz kalarak bu şiiri yazmıştır.
Mehmed
Âkif, Ankara’da milletvekili iken orada kalıyordu. Bu ev 1949 yılında Mehmed
Âkif Ersoy Evi adını almış ve müzeye dönüştürülmüştür. Ben, annem ve babamla
gidip gördüm. Sınıf olarak yapacağımız gezide sizin de göreceğiniz gibi, bina
iki katlı, ahşap bir evdir. Üst katta dinlenme ve toplanma odası vardır. Müzede
Mehmed Âkif’e ait cep saati, gözlük, tesbih, tüfek ve şairin yüzünün kalıbı
sergileniyor…
Arkadaşlar!
Mehmed Âkif Ersoy, yıllar sonra İstiklâl Marşı hakkında şunları söylemiş:
‘İstiklâl Marşı… O günler ne samîmi, ne heyecanlı günlerdi. O şiir, milletin o
günkü heyecanının bir ifadesidir. Binbir facia karşısında bunalan ruhların,
ıstıraplar içinde halas dakikalarını beklediği bir zamanda yazılan o marş, o
günlerin kıymetli bir hatırasıdır. O şiir bir daha yazılamaz… Onu kimse
yazamaz… Onu ben de yazmam… Onu yazmak için o günleri görmek, o günleri yaşamak
lâzım. O şiir artık benim değildir. O, milletin malıdır. Benim millete karşı en
kıymetli hediyem budur!’
Beni
dinlediğiniz için teşekkür ederim.”
Zeynep
alkışlar eşliğinde sırasına oturdu. Öğretmen, Zeynep’e teşekkür etti. Daha
sonra tahtaya İbrahim geldi.
“Arkadaşlar,
öğretmenimizin bana verdiği konu, ‘Büyük Millet Meclisi’nde İstiklâl Marşı
nasıl kabul edilmiş? O gün neler yaşanmış?’…
Önceki
arkadaşlarımızın da söylediği gibi, Mehmed Âkif Ersoy’un şiiri, 724 şiir
arasından birinci seçilmiştir. Büyük Millet Meclisi’nin 12 Mart 1921 tarihli
oturumunda sürekli alkışlar eşliğinde 3 defa arka arkaya dinlenmiş ve Millî
Marş olarak kabul edilmiştir. İstiklâl Marşı’nın Meclis’te görüşülüp okunduğu
sırada Mehmed Âkif Meclis’te yoktur. O, mahcubiyetinden ve tevazuundan orada
kalamamış, sessizce, kimseye görünmeden bir gölge gibi Meclis’ten ayrılmıştır.
Sonraki
yıllarda arkadaşı Eşref Edip, Mehmed Âkif’e sormuş: ‘İstiklâl Marşı’nı niçin
Safahat’a koymadınız?’ Âkif, ‘Onu millete hediye ettim; artık o, milletindir.
Benimle alâkası kesilmiştir. Zaten o, milletin eseri, milletin malıdır. Ben
yalnız gördüğümü yazdım’ demiştir.
Vefatından
az bir zaman önce bir grup misafir Âkif’i ziyarete gelmişlerdi. Âkif bitkindi. Söz
İstiklâl Marşı’na geldi. Odadakilerden biri, ‘Acaba yeniden yazılsa daha iyi
olmaz mı?’ deyince, bitkin hâlde yatan Âkif yerinden kalkarak, ‘Kardeşim sen ne
diyorsun? Allah bu millete bir daha İstiklâl Marşı yazdırmasın’ dedi.”
Ekrem
Bey, İbrahim’e teşekkür etti ve “Mehmed Âkif Ersoy’un bu duâsına biz de ‘Âmin’
diyoruz” dedi. Son konuşmacı Selin tahtaya geldi:
“Arkadaşlar,
ben de size Mehmed Âkif ile ilgili birkaç anı anlatacağım.
Âkif,
Ankara’da ceketle gezerdi. Paltosu yoktu. Çok soğuk günlerde Şefik’in
yağmurluğunu kullanırdı. Bir gün Şefik: ‘Âkif Bey, şu mükâfatı kabul edip de
bir yağmurluk yahut bir palto alsaydın daha iyi olmaz mıydı?’ diyecek oldu.
Mehmed Âkif, Şefik Bey’in bu sözü üzerine sinirlendi, hiddetlendi. Böyle
söylediği için tam iki ay arkadaşı Şefik’le konuşmadı.
Bir
akşam, Hasan Basri Çantay ve arkadaşlarını Ankara’da evine çay içmeye çağırdı.
Çantay ve arkadaşları ona gitmek üzere çıkıyorlardı ki Âkif koşa koşa geldi, ‘Akşam
çayını sizde içeceğiz’ dedi. Hasan Basri, bu durumdan memnun olmuştu. Onun,
misafir olarak kendi evine gelmesinden mutlu oldu. Ama bu durumun sebebini
öğrenmek istedi, Âkif’e sordu. Akif gülümseyerek, ‘Bizim odanın kilimini bir
fakire vermişler’ dedi. Odanın eşyası da zaten o kilimdi. O kilimi fakire veren
de Mehmed Âkif’in kendisiydi.
Mehmed
Âkif, Millî Mücadele’yi desteklemek için 10 Nisan 1920 günü sabahı, namazdan
sonra ailesiyle vedalaştı. On iki yaşındaki oğlu Emin’i de yanına aldı.
Çengelköy’deki evinden yürüyerek Üsküdar Karacaahmet Mezarlığına geldi. Âkif’i
burada Ali Şükrü Bey bir payton ile bekliyordu. Paytonla Kısıklı üzerinden
Alemdağı’na gittiler. Millî Mücadelecilerin toplandığı bir çiftlikte atlara
bindiler ve bir süvarinin refakatinde yola devam ettiler. Geceyi bir köyde
geçirip ertesi gün İzmit ile Adapazarı arasında, rastladıkları millî kuvvetlere
cephane götüren bir kafileye katıldılar. Geyve yakınlarında Kuşçubaşı Eşref ve
Yenibahçeli Şükrü Beylere rastladılar. Sonra kafileden ayrılarak demiryolundan
Ankara’ya vardılar…”
Selin,
“Arkadaşlar, beni dinlediğiniz için teşekkür ederim” dedi ve yerine oturdu. Ekrem
Bey, öğrencilerin bu sunumlarından çok memnun olmuştu. Kendilerine teşekkür
etti…
