ÇÖPÇÜYÜM, öyleyse insanların çöpü de ben miyim? Belki alınganlık
yapıyorum ama değil. Az sonra anlatacaklarımı duyunca eminim siz de bana hak
vereceksiniz…
“Ben filan kişinin kuaförüyüm”, “Ben falancanın
avukatıyım”, “Şu kişilerle aynı sitedeyiz”… O kişiyle aynı sitede oturmasaydık
değerli insanlar değil miydik yani? Değerli olanın ne olduğunu iyi bilmemiz
gerekir. Her ünlü, her makam sahibini, her zengini, her şuyu, buyu değerli
sayarsak diğerlerinin değerli olma şansını yok etmiş oluruz.
Üstü kapalı konuşmayalım, her şeyi açık açık konuşalım.
Derdimiz, güzel ve doğrunun ortaya çıkmasına karınca kararınca katkı sağlamak
değil mi zaten? Yanlış benimse ben bileyim, başkasınınsa başkası. Yanlış yoksa
iyi olanı bir kere daha anmış oluruz, olur biter.
Siz de karşılaşmışsınızdır, çeşitli meslek erbablarıyla
tanışır, sohbet edersiniz ama kimi kendinden beklenmeyecek kadar bilgili,
farkındalığı yüksek kimselerdendir, kimi de kendinden beklenenin altında bilgiye
sahiptir, farkındalığı sürünüyordur. Aksaray’da bir çobanla tanışmıştım ki kelimenin
tam anlamıyla “arif” bir insandı. Kendinden çok şey öğrendim. Yanlış
hatırlamıyorsam okuma yazması da yoktu. Anlattıklarını hâlâ çeşitli konferans
ve seminerlerimde anlatırım.
Bilecik’te yaşayan, 69 yaşında, okuma yazmayı askerden
sonra öğrenmiş bir amcamızla tanışmıştım. Kendisiyle bir ekonomi sohbeti ettik;
borsadan, endekslerden, çarpraz kur ve paritelerden bahsetti. İşletmeciyim
lakin borsayla ilgilenmemiştim. Eğer yarışma yapsaydık beni birkaç sıfır
yenerdi…
Doğan Cüceloğlu taksiden indiği sırada, 15 TL tutan ücret
için cebinde bozuk para olmayınca 20 TL veriyor. Taksici aranıyor, bozuk yok,
10 TL geri uzatıyor. Doğan Hoca kabul etmeyerek “Üstü kalsın” derken taksici
“Helal et!” diye ısrar ediyor... Bu hikâyenin devamı epey uzun ama kısaca şunu
söyleyeyim: Bu taksici, helalinden kazanmak istiyor.
Bir de bir banka genel müdürünü düşünün. Adam, “Küçük miktarların
peşinden gitmezler, zaten bizim gibi bir kurumsal yapıyla mücadele de
edemezler” deyip üç kuruş şuradan, beş kuruş buradan tırtıklıyarak bankasınının
kârını katlamaya çalışıyor. Gelelim acı ve basit soruya: Bahsini ettiğimiz
banka genel müdürü mü, yoksa taksici mi daha değerli size göre? Bana göre
taksici…
Kızım olsaydı ahlaklı taksiciye verir, oğluma da bahsini
ettiğimiz gibi banka genel müdiresi değil, helal kaygısı olan bulaşıkçı bir
kızı alırım. Neden mi? Ben zalimlerden çok çektim. Bir kayınpeder olarak çekmek
istemediğim gibi, oğlumun hayatını da mahvetmek isteyebilir miyim bir baba
olarak?
Bu sefer böyle bir konuyu yazmak istememe sebep olan
sohbet de şöyle gelişti: Üsküdar’da bir “Çok Engelliler Okulu” var. “Çok
engelli”, hem görmeyen, hem yürüyemeyen, hem de zihinsel engele sahip veya hem
yürüyemeyen, hem görmeyen, hem de işitip konuşamayan kimseler için kullanılan
bir tabir. Bu çocuklara hizmet vermiş öğretmen ve yöneticilerle dar çerçevede
bir sohbet yapıyoruz. Öyle bir çocuğa öğretmenlik yapmanın ne demek olduğunu
müsadenizle anlatamayacağım. Zira o duyguları yaşayacak ve anlatacak kadar
hissiyatım, idrakım ve havsalam gelişmedi.
Nereden aklıma geldi bilmiyorum, şöyle bir soru sordum:
“Çevrenizdeki insanlar sizi nasıl algılıyor sizce? Bir kolej öğretmeni ile
sizin algılanmanızı kıyaslarsanız, ne düşünürsünüz?” Cevaplar çok acı: “Aman
tatilini uzat, boş ver! Sanki sınava mı yetiştireceksiniz?”
Yönetici arkadaşım bir tecrübeyi naklediyor: “Şiddete
uğramış kadın veya tinerci çocuklarla çalışanlara da değer verilmiyor. O yüzden
o personeller de kendilerine değer verilmediğini düşünüyorlar.”
Bu sohbetten ve bu sözlerden sonra doğrusu kendimi çok
iyi hissettiğimi söyleyemem. Kendimi iyi hissettiren tek şey, bir hakikatin
daha farkına varmış olmam ve onu da sizinle paylaşma fırsatımın bulunması.
Şöyle düşündüm: “Çöpçüler, bulaşıkçılar, inşaatçılar,
köylüler, çobanlar… Birtakım meslek erbabı acaba şöyle bir ay çalışmayıverseler
ne olurdu halimiz?” Yüzümde huzurlu bir tebessüm belirdi: “İşte bu insanlar onu
yapmazlar ki böyle bir şey yapmak akıllarından bile geçmez!”
Hâsılı, büyük adam zannedilmek başka, büyük adam olmak başka…
