FOTOĞRAFÇILIK üzerine kaleme aldığım yazı dizisinin son yazısında, fotoğrafta kompozisyon konusunu irdelemeye çalışmıştım. Bu yazımda da kompozisyon konusunu irdelemeye devam edeceğim…

Fotoğrafta kompozisyon konusunun en önemli alt başlıklarından biri de hiç şüphesiz “derinlik” konusudur. Fotoğrafta nesnelerin boyutları, uzaklıkları veya nesnelerin mesafelerini yansıtmak için derinlik kullanılır. Daha doğrusu, bunların oluşturduğu perspektif etkisinin fotoğrafa yansıtılması sağlanır.

Derinlik etkisi ile fotoğraftaki objelerin oluşturduğu etki, bazen arka plân bulanık bırakılarak fotoğrafa yansıtılması, bazen de tam tersi bir etki kullanılması ile sağlanır. Bunun için alan derinliği oluşturulur.

Alan derinliği, daha önceki yazılarda değindiğimiz gibi, genellikle diyafram kullanılarak oluşturulur.

Doğal çerçeveleri kullanmayı ihmâl etmeyin!

Fotoğrafta çerçeve, kompozisyonun en önemli unsurlarından biridir. Bu noktada en etkileyici çerçeveler, doğal çerçevelerdir. Örneğin bir evin penceresi, doğal bir çerçevedir. Bir sokak görüntüsü pencere ile çerçevelenerek fotoğrafa yansıtıldığında, fotoğrafın hem anlam derinliği kazanması sağlanır, hem de fotoğraf daha estetik görünür. 

Fotoğraftaki ana objenin çerçevelenmesi hem ana objenin vurgusunu güçlendirir, hem de ilginin daha çok ana objeye yoğunlaşmasını sağlar. Bunun için de en etkili çerçeveler, doğal çerçevelerdir.

Bazen ağaçlar ya da dallar doğal birer çerçeve olabileceği gibi, bazen de bir köprünün gözleri doğal çerçeve olarak kullanılabilir.

Fotoğrafa yeni başlayanlar, genellikle fotoğrafa anlam katmayan obje ya da alanları da kadraja dâhil ederler. Hâlbuki fotoğrafa anlam katmayan, hatta fotoğraftaki anlamı sığlaştıran ögeler kadrajın dışında bırakılmalıdırlar. Bunun için fotoğrafta kompozisyon oluştururken bu alan ya da objelerin belirlenip kadraj dışına bırakılmaları gerekir. Daha farklı bir ifadeyle, bu obje ve alanların kadrajda kırpılmaları gerekir.  

Ufuk çizgisi nasıl konumlandırılır?

Özellikle manzara fotoğraflarında ortaya çıkan ufuk çizgisi ve ufuk çizgisinin nasıl konumlandırılacağı sorunu fotoğrafçılıkta önemli bir konudur.

Her şeyden önce şunu belirtmekte fayda var: Ufuk çizgisi, çok çok iyi yansımaların olduğu deniz veya göl fotoğrafları dışında kadrajın tam ortasına konumlandırılmaz!

Ufuk çizgisi, kadrajın üçte ikilik bölümüne gökyüzü veya deniz ile kara alanı gelecek şekilde konumlandırılır. Gökyüzündeki anlam baskınsa gökyüzü daha fazla, kara veya deniz alanındaki anlam daha baskınsa kara veya denizalanı kadrajda daha çok yer alır.

Ufuk çizgisinin kadraja alınması hususundaki bir diğer kural da ufuk çizgisinin, kadrajın alt ya da üst kısmına paralel olarak yerleştirilmesidir. Yani ufuk çizgisi eğri olmamalıdır.

(Devam edecek…)