Fotoğraf ve fotoğrafçılık üzerine didaktik notlar (16)

Belgesel fotoğrafçıları, her türlü fotoğraf makinesi ve ekipmanına hâkimdir ve neyi nerede nasıl kullanacaklarını bilirler. Belgesel fotoğrafçılığında ışığın gün içerisindeki seyri ve bu seyrin fotoğraflanacak obje ya da alanlardaki etkilerine dair en spesifik bilgiler, belgesel fotoğrafçıları tarafından bilinir. Daha doğrusu, belgesel fotoğrafçılığına soyunan bir fotoğraf sanatçısı, bu bilgilere vâkıf olmak zorundadır.

BELGESEL türü, herkesin ilgisini çeken en önemli yapımlardan biridir. Belgeselleri geniş kitlelerce çekici kılan özelliklerinden birisi, hiç şüphesiz belgeselde ortaya konulan hikâye ve bu hikâyeyi anlatan görsellerdir.

Belgeseller, bir hikâyeyi anlatması bakımından, portreden manzaraya, mimariden doğaya kadar tüm fotoğrafçılık alanlarını bir şekilde içinde barındırıyor. Bu bakımından belgesel fotoğrafçılığı, fotoğrafçılık sanatının zirveye çıktığı bir tür olarak karşımıza çıkıyor.

Belgesel fotoğrafçıları, her türlü fotoğraf makinesi ve ekipmanına hâkimdir ve neyi nerede nasıl kullanacaklarını bilirler. Belgesel fotoğrafçılığında ışığın gün içerisindeki seyri ve bu seyrin fotoğraflanacak obje ya da alanlardaki etkilerine dair en spesifik bilgiler, belgesel fotoğrafçıları tarafından bilinir. Daha doğrusu, belgesel fotoğrafçılığına soyunan bir fotoğraf sanatçısı, bu bilgilere vâkıf olmak zorundadır.

Belgesel fotoğrafçıları, fotoğraf bilgisi dışında ele aldığı konuya dair çok ciddî bir bilgi birikimine sahip olmalıdır. Çünkü belgesel fotoğrafçıları, karşılaştıkları olay ve olguları yetkin bir biçimde yorumlayarak ortaya çıkaracakları hikâyeye şekil verirler.

Belgesel fotoğrafları, montajsız yani üzerinde oynamaların olmadığı fotoğraflardır. Ayrıca belgesel fotoğrafları; konu, amaç, yöntem, mekân ve zaman ile fotoğrafın ana aktörlerinin kim olduğu hususunda net cevapların olduğu fotoğraflardır.

Belgesel fotoğraflarının en önemli özelliklerinden biri de gerçekliğin olduğu gibi kadraja aktarılmasıdır. Yani belgesel fotoğraflarında kurgusal bir ortam ve rol yapan kişiler olmaz. Her şey doğaldır.

Uzmanlar, belgesel fotoğrafçılığında plânlı, plânsız ve anî çekim olmak üzere 3 ayrı çekim tekniğinin olduğunu söylerler.

Plânlı çekimlerde neyin, nerede, ne zaman ve nasıl çekileceği bilinir. Plânsız çekimler ise, önceden plân yapılmadan, spontane gerçekleşen çekimlere denir. Plânsız ve etkili fotoğrafları ancak çok usta belgesel fotoğrafçıları çekebilir. Çünkü plânsız çekimlerde birçok etken kısa bir zaman içinde süzülerek ve bir arada düşünülerek şekillendirilir. Plânsız çekimlerde fotoğraflar gizli çekilir. Bu gizliliği sağlamak için uzmanlar, fotoğraf çekiminden kimsenin şüphelenmemesini sağladığı için fotoğrafçıların fotoğraf makinelerini kalça ya da göğüs bölgesinde tutmaları gerektiğini ifade ediyorlar.

Belgesel fotoğrafçılığında anî çekimler de önemlidir. Anî çekimlerde fotoğraf çekim tekniğinden ayarlamalara kadar çok sayıda etmen bir arada düşünülerek karar verildiği için tecrübe son derece önemlidir. En etkileyici belgesel fotoğrafları, anî çekimlerde ortaya çıkan fotoğraflardır. Çünkü doğallık bu fotoğraflarda zirvededir.