AKIL her ne kadar yaşama doğru yön vermede önemli olsa da tecrübeler akla eşlik etmediğinde ya da danışmanlık yapmadığında aklın yaşama doğru yön vermesi zorlaşır. Daha doğrusu, tecrübenin rehberliğinde aklın yaşama yön vermesi daha kolay ve daha isabetlidir. Bu durum, toplum için neredeyse yerleşik bir kuraldır.

Tecrübenin rehberliği

“Tecrübe” denince ilk akla gelenler, hiç şüphesiz belli bir yaşın üzerindeki insanlardır. “Yaşlı” diye adlandırılan ve yaşam tecrübesi fazla olan bu koca çınarlar, kendilerinden küçük olanlar için birer rehberdir. Yaşamı öğrenmede ve yaşama yön vermede yaşlılarımız birer kılavuzdur.

Yaşlıların yaşam tecrübeleri sayesinde geçmiş, geleceğe ışık tutar. Bu noktada atasözlerimiz, deyimlerimiz ve özlü sözlerimiz de azımsanmayacak kadar çoktur. “Akıl yaşta değil baştadır, fakat aklı başa yaş getirir” bunlardan sadece biridir. Mevlâna’ya atfedilen, “Gençlerin aynada gördüklerinden daha fazlasını ihtiyarlar bir tuğla parçasında görürler” sözü de bu durumu çok nezih bir şekilde anlatır.

O nedenle yaşlılarımız, daha doğrusu yaşam tecrübesi fazla olanlarımız, toplum için de, aile için de çok kıymetlidirler.

İnternet teknolojileri öğrenmenin yönünü değiştirdi

Dijital teknolojilerin fazla gelişmesi ve sosyal medyanın ortaya çıkmasından sonra bu biraz tersine dönmüş vaziyette. Öyle ki, internet teknolojileri sayesinde bilgiye çok çabuk ulaşan gençler, özellikle kendilerinden önceki kuşaklara göre yaşlılara, dolayısıyla tecrübeye yeteri derece değer vermiyorlar. Hatta internet ve sosyal medyanın yaşamın merkezine giderek yerleşmesiyle doğru orantılı olarak öğrenmenin de yönü değişmiş durumda.

Artık gençler yaşlılara bir şeyler öğretir oldu. Bu bağlamda gençler yaşlılara kılavuzluk eder hâle geldi.

Yetenekler tecrübe olmadan yetkinliğe dönüşmez

Yaşlılar, dijital yetenekleri, özellikle de internet teknolojilerine bağlı yetenekleri daha önce tecrübe etmedikleri için internet teknolojinin yaşamdaki belirleyiciliği karşısında gençlere göre dezavantajlı konumdalar. Bu nedenle yaşlılarımız gençlerin kılavuzluğuna ihtiyaç duyuyorlar. Yani internet teknolojilerine bağlı olarak dijital yeteneklerin tecrübe karşısında daha öne çıkmasıyla birlikte tecrübenin pabucu dama atıldı. Bu nedenle gençler, yaşlıları daha az önemser hâle geldi. Yaşlılara olan saygı azaldı.

Yaşlılara olan saygının azalması ve bu bağlamda toplumsal paradigmalarda ortaya çıkan değişime biraz da bu bağlamda bakmak gerekir. Fakat gençlerin şunu unutmamaları lâzım: Tecrübeler yetenekleri olgunlaştırır. Tecrübe, yeteneği kemâle erdirir. Yani yetenek, tecrübe olmadan yetkinliğe dönüşmez.