>PRİŞTİNE/ KOSOVA

ORTA Balkanlarda Yunan ve Roma kültürüne ait olan eserlerin, zamanında kendine ait üniversitesi olan birkaç bin nüfuslu kentlerin ve en eski yerleşim alanlarının bulunduğu yerlerden günümüze ulaşan kalıntılar hayli azdır.

Her ne kadar o dönemlerden günümüze ulaşan kalıntılar az olsa da, bu Antik ve Orta Çağ dönemine ait yerler, tarihe meraklı kişilerin ziyaret noktasıdır.

Bugün sizlere, bu antik çağlardan kalma iki yerden bahsedeceğim…

***

Bunlardan ilki, benim de araştırma yapmış olduğum eski Ulpaina Antik Kenti’dir.

Burası, Priştine’nin 10 kilometre güneydoğusunda yer alan eski bir Roma kentidir.

Yerleşiminin Milât öncesi 8’inci yüzyıla dayandığı bölgede Ulpiana ismiyle kentin kurulması, Milât sonrası 117-138 yılları arasında hüküm süren Kral Hadrian zamanında gerçekleşmiştir.

518 yılında bir depremle yıkılan kent, Kral Birinci Justinyan tarafından tekrar inşâ edilmiştir.

Son yarım yüzyılda yapılan kazılarda, bazilika, kent duvarları, mezarlar, seramik heykeller ve mozaikler bulunmuştur.

Günümüze ulaşan eserler, genellikle Yunan ve Roma medeniyetinde dinî ritüellerde kullanılan eserlerdir.

Tarihte birçok büyük savaşa ev sahipliği yapan Orta Balkan coğrafyasında bu tür eski kalıntıların pek çoğu maalesef yok olmuştur.

***

İkincisi ise, Bosna’nın güneydoğusunda yer alan, Orta Çağ döneminden kalma Radimlja Nekropolü’dür.

Şayet bu nekropolü (mezarlığı) ziyaret ederseniz, Bosna’nın Orta Çağ dönemine ait olan çok özel mezar taşlarını görmeniz mümkün olur.

Radimlja Nekropolü’ndeki mezar taşları üzerine işlenen motiflere baktığımızda, Orta Çağ’da Bosna Devleti’nin ne kadar zengin bir ülke olduğunu görebiliriz.

Asker motiflerinin elindeki kılıç ve kalkanlardan gelinlerin üzerlerindeki takılara, dinî ritüellerde kullanmış oldukları sembollere kadar bu mezar taşlarına, en ince ayrıntılarıyla işlenen Bosna medeniyeti, bizlere bugün geçmişin derin izini bırakmaktadır...