Çocuklar, sosyal medya, bencillik ve narsisizm

Sosyal medyanın sağladığı imkânlar ve sosyal medyanın oluşturduğu zemin doğru olarak kullanılmazsa ergen yaştaki çocuklar narsist duygulara kapılırlar. Bunun için ebeveynler çocuklarının sosyal medya paylaşımlarındaki narsistik ögelere dikkat etmeli ve gerektiğinde müdahale edebilmeliler.

SOSYAL medyanın çocuklar üzerindeki etkilerine değindiğim son yazıda, sosyal medyanın çocuklarda “günceli ya da gelişmeleri kaçırma korkusu” (FOMO) oluşturduğuna, ayrıca sosyal medyada ilgi görememekten kaynaklanan psikosomatik rahatsızlıkların çocuklarda fazlasıyla ortaya çıktığına değinmiştim. Bu yazıda ise sosyal medyanın narsist kişilikleri nasıl tetiklediği konusu üzerinde durmaya çalışacağım.

Türkçeye “özçekim” diye tercüme edilen selfie, kişilerin kendi fotoğraflarını kendilerinin çekmesi anlamına geliyor. Sosyal medyanın yaygınlaşması ile birlikte kişilerin kendi fotoğraflarını çekmesi moda oldu. İnsanlar nerede olurlarsa olsunlar, kendi fotoğraflarını çekip sosyal medyadan paylaşıyorlar. Bundan da içten içe haz duyuyorlar.

Selfielere dikkat!

Gerek beğeni alma, gerekse etkileşimde bulunma amacıyla çekilen selfieler özellikle sosyal ve duygusal gelişim aşamasındaki çocuklarda narsisizmi tetikliyor. Daha doğrusu, ergen bireylerin narsist kişilikler edinmesine zemin hazırlıyor. Öyle ki, sürekli özçekim yapan ergen bireyler, çektikleri fotoğraflarının takip edilip edilmediğini sürekli kontrol ediyorlar. Beğeni ve etkileşim fazla ise mutlu, düşük ise mutsuz oluyorlar. Beğeni alamadıkları için endişeleniyorlar. Yani ruh hâlleri selfieler etrafında dönüyor.

Bu ruh hâli özellikle ergenlik yaşındaki çocukların kendilerine karşı takıntılar oluşmasına sebebiyet veriyor.

Ayrıca sosyal medya, kayıtlı olan herkese istediği gibi düzenleyebileceği bir alan veriyor. Ergen yaşta bir sosyal medya alanına sahip olan ergen bireyler, sayfalarındaki etkileşim güçlendikçe yaşamın kendi etraflarında döndüğü fikrine kapılabiliyorlar. Bu yanılsama bencillik duygusunu iyice derinleştiriyor.

Sosyal medyada narsist eğilimleri güçlenen çocuklarda üstünlük duygusu çok güçlü hâle gelir. Beğenilme duygusunun tatmin edilmesi güçleşir ve empati körelir.

Sosyal medya etkisiyle narsisizme doğru kayan ergen birey, kendisinin çok önemli olduğu duygusunu taşır. Başarılarını ve yeteneklerini abartır. Yeterli bir başarı göstermeksizin üstün biri olarak bilinmeyi bekler. Hayâl dünyası “sınırsız başarı, güç, zekâ ve güzellik” üzerine şekillenir.

Narsistik belirtiler

Özel ve eşi bulunmaz biri olduğuna, özel kişilerle arkadaşlık etmesi gerektiğine inanan narsist bireyler, iletişim becerilerini ve ilişkileri kendi çıkarları için kullanırlar. Başkalarının duygularını ve gereksinimlerini tanıma ve anlama konusunda isteksizdirler. Başkalarını kıskanır ya da başkalarının kendilerini kıskandığına inanırlar. Küstah, kendini beğenmiş davranış ya da tutumlar sergilerler. Eleştiriyi kabullenemezler.

Yani sosyal medyanın sağladığı imkânlar ve sosyal medyanın oluşturduğu zemin doğru olarak kullanılmazsa ergen yaştaki çocuklar narsist duygulara kapılırlar. Bunun için ebeveynler çocuklarının sosyal medya paylaşımlarındaki narsistik ögelere dikkat etmeli ve gerektiğinde müdahale edebilmeliler.