Bir süzgeç ve inşâ aracı olarak medya okuryazarlığı (2)

Medya okuryazarlığı, toplumun demokratik eğilimlerini güçlendirdiğinden, demokrasi için son derece önemlidir. Bu nedenle Batı dünyası medya okuryazarlığı eğitimini çok fazla önemsiyor.

SON birkaç yazıdır bilgi okuryazarlığı, elektronik okuryazarlığı ve medya okuryazarlığı gibi başlıklarla “okuryazarlık” kavramı ve okuryazarlık türlerini kaleme alıyorum. Son olarak “medya okuryazarlığı” kavramını ele almıştım. Bu yazımda da aynı başlık üzerinde durmaya devam edeceğim…

Her gün televizyon, radyo, gazete ve internetten milyonlarca bilgi topluma sunuluyor. Bir başka ifadeyle, toplum her gün milyonlarca bilgiye maruz kalıyor. Bu bilgilerin kimi doğru verilerden oluşurken bazıları manipülatif, bazıları ticarî, bazıları da ideolojik kaygılarla süzgeçten geçirilerek arz ediliyor. Toplumun çok çok büyük bir kısmı nitelikli bir medya okuryazarı olmadığı için medya bu büyük kesim üzerinde istediği etkiyi oluşturabiliyor. Yani medya, verdiği mesajla bireyleri istediği şekilde yönlendiriyor. İşte bu noktada medya okuryazarlığı önem kazanıyor.

Çünkü medya okuryazarlığı, bireylere yetkinlik kazandırdığı için bilginin yönetilmesini kolaylaştırır.

Öğrenme duygusu, merak duygusuyla yakından ilgilidir. Medya okuryazarlığı yeni bilgilerin öğrenilmesi için gerekli olan merak duygusunu uyandırır.

İnsanın kavram dünyası ne kadar zengin olursa düşünce dünyası da o denli geniş ve derin olur. Medya okuryazarlığı çok farklı alanlarda çok değişik kavramların öğrenilmesini sağladığı için bireylerin düşünce dünyasını genişletip derinleştirir.

İletişim kurabilme becerisi, iletişim temel ilkelerine sahip olmaya ve iletişim kanallarını kullanabilme becerisine bağlıdır. Medya okuryazarlığı insanlara iletişim temel ilkeleri ile iletişim kanallarını kullanabilmeyi öğrettiği için bireylerin iletişim kurma becerilerini geliştirir.

Medya okuryazarlığı, medyadan gelen bilgilerin çözülmesi için gerekli becerileri kazandırdığından, bireylerin araştırma ve anlama yetisini olgunlaştırır.

Toplumun çok büyük bir kısmı yaşam yoluyla öğrendiği çoğu kanıtlanmamış, bazıları rasyonaliteden uzak kanılarla hareket eder. Medya okuryazarlığı bilgi kanallarını kullanabilme, doğru bilgiye ulaşabilme ve doğru bilgiyi kullanabilme yetisi kazandırdığı için kanıların yanıltıcı yanlarını ortadan kaldırır. 

Bilginin verimli kullanılması bilgiyi tanımaktan geçer. Medya okuryazarlığı bilinçli bir bilgi okuryazarlığını da içerir. Dolayısıyla medya okuryazarlığı, medyadan gelen bilgilerin daha verimli kullanılmasını sağlar.

Medya okuryazarlığı, toplumun demokratik eğilimlerini güçlendirdiğinden, demokrasi için son derece önemlidir. Bu nedenle Batı dünyası medya okuryazarlığı eğitimini çok fazla önemsiyor.

Eleştirel bakış; ele alınan olay, olgu veya fikir hakkında farklı noktalar ve farklı açılardan bakabilmekle mümkündür. Medya okuryazarlığı, insanlara farklı bilgi kaynaklarını kullanabilme ve farklı bilgileri bir arada yorumlayabilme becerisi kazandırdığı için eleştirel bakışı da geliştirir.

Medya okuryazarlığı, bilgiyi süzme ve kullanma becerisini geliştirdiği için diğer eğitim alanlarının niteliğini arttırır.

Bireylerin sorumluluk bilincini güçlendirmesi, değerlerin kalıcılığı için gerekli olan farkındalığı oluşturması, kültürel ögelerin yeniden üretilmesi ve yaşatılmasına katkı sunması gibi, medya okuryazarlığının daha çok sayıda faydasına değinebiliriz. Ama bu kadar ayrıntı bile medya okuryazarlığının bireye, topluma ve hayata ne denli etki edebileceğini göstermesi açısından yeterlidir.