MANİFESTOMUZUN üçüncü bölümünde, afet esnasında yapılacak hususları ele alacağız…

Üçüncü bölüm: Afet esnasında yapılacaklar

Afet anlarında “Olağanüstü Hâl Koordinatörleri” devreye girmelidir. Her türlü yağmacılık, hırsızlık, stokçuluk, fahiş fiyat ve isyan ile dolandırıcılık faaliyetlerinin önlenmesi adına, gerekli görülmesi hâlinde ve zaman kaybedilmeden OHAL ilân edilmelidir. Bölgeye önceden belirlenen kıdemli bir vali, “Olağanüstü Hâl Koordinatörü” olarak atanmalıdır. OHAL kapsamında askerî birimler sahaya inmeli, askere ve polise “Vur” emri verilmelidir. Yağmacılığa yeltenenlerin vurulacağı, afet öncesinde ve sırasında sıklıkla anons edilmelidir.

Ayıca ülkemizdeki mültecilere, diğer sığınmacı ya da yabancı uyruklu misafirlere Türk örf ve âdetlerine göre “hoş” karşılanmayan davranışlar hatırlatılmalıdır.

Ortak karar mekanizmaları oluşturulmalıdır. Müdahalede görevlendirilen tüm kurum ve kuruluşların taleplerini karşılayabilecek kaynakların afet öncesinde oluşturulması, arama kurtarma faaliyetlerinin ivedilikle ifa edilmesi, yardımların zamanında ulaştırılması, personel, araç ve teçhizat sevkiyatının yeterli miktarda yapılması, su, elektrik ve doğalgaz altyapısında meydana gelecek aksamaların vakit geçirilmeden giderilmesi, aksaması muhtemel kara, hava ve deniz ulaşımı ile internet erişim desteği ve de iletişim hizmetinin yeniden tesis edilmesi, bu başlıklarda alınacak kararların oluşturulacak ortak karar mekanizmalarına “hızlı” bir biçimde aktarılması müdahaleye ivme kazandıracaktır.

Muhtarlıklar ve site yöneticileri afet anında koordineli şekilde çalışmalıdır. Olası afetlerde mahalleli ve köylünün sağlık durumu hakkında en gerçekçi veriye ve bilgiye bu kaynaktan ulaşıldığı göz önüne alınarak, mahalle sakinleri ile hızlı ve etkin bir iletişim ağı kurulmalıdır. Hayatta kalanlara, enkazdan ölü ya da yaralı çıkarılanlara, hastanede tedavi altına alınanlara ya da haber alınamayan kayıp şahıslara bu haberleşme kanalı üzerinden hızla ulaşılabilir.

Arama kurtarma faaliyetleri kayıtlı, şahitli ve zimmetli yapılmalıdır. Enkaz altından sağ ya da ölü çıkarılan her fert, hayvan ve maddî değere sahip emtia, ziynet eşyaları ve kıymetli dokümanlar çıkarıldıkları yer bilgisi işaretlenerek ve fotoğraflanmak suretiyle belgelenerek koordinasyon merkezince kayıt altına alınmalıdır. Enkazdan canlı ve yaralı kurtarılan ile ölü olarak çıkarılanlar, alanda vazifeli kamu çalışanına zimmetlenerek hastaneye/morga ya da barınma merkezlerine sevk edilmelidir. Bu durumdaki kişinin kaydı alınır, yakınları ile irtibata geçilir. Kimliği belirlenemeyenlerin defin işlemleri, DNA örneği alınarak ve makul süre sonunda gerçekleştirilir.

Afet sırasında kullanılacak iletişim numaraları felâketten sonra değil, öncesinde paylaşılmalıdır. Afet sırasında hayat kurtarmada ve yardım ulaştırmada son derece büyük bir öneme sahip olan iletişim bilgileri “teyit” edilmeksizin kontrolsüzce paylaşıldığı için işlevselliğini yitirme riskine sahip. Bunun önüne geçilmesi için, kullanılacak iletişim numaraları felâket öncesinde paylaşılmalıdır.

Afet esnasında meydana gelen/gelecek olan ulaşım hizmetlerindeki aksamalar anında giderilmelidir. Kara, hava, deniz ve demiryollarının arama kurtarma, sağlık, itfaiye ve polis ekiplerinin intikali, afetzedelerin tahliyesi, gıda ve giyecek yardımlarının deprem mahalline ulaşması için açık tutulması birinci öncelik olmalıdır. Bozulan yolların trafiğe açılması için afet öncesinde ilgili birimlerce iş bölümü yapılarak hızla onarılması sağlanmalıdır. Vakumlu transfer yollarının uygulanabilirliği araştırılmalı ve bunun için ar-ge çalışmaları yapılmalıdır.

Yardım TIR’larında güvenlik personeli zorunlu tutulmalıdır. Lojistik merkezlerinden ya da sivil toplum kuruluşlarının aynî yardımlarını taşıyan TIR’lar, varış noktasına ulaşıncaya kadar GPRS maharetiyle uzaktan takip edilmeli ve mutlaka güvenlik personeli eşliğinde ilgili noktaya yönlendirilmelidir. Yağmacılığın önüne geçilmesi ve yardımların tam ve vaktinde gerçek afetzedeye ulaştırılması için hayatî öneme sahip bu uygulama ile yardımların telef edilmesinin önüne geçilir, ekonomik ve sosyal kayıplar en aza indirilir.

Yerli ve yabancı arama kurtarma ekipleri ile sağlık ve güvenlik birimlerinin iaşe, barınma ve dinlenme ihtiyaçları göz önünde bulundurulmalı, kendi imkân ve becerilerine bırakılmamalıdır.

İkinci acil ihtiyaç malzeme listeleri hazırlanarak bölgeye sevki sağlanmalıdır. Başta önemsiz gibi görülse de enkaz altında kalan binlerce insana ait cep telefonları, enkazdan sağ çıkarılanlar için sağlıklı ve kesintisiz iletişim kurulması için zarurîdir. Keza protez diş, kol, bacak ve elektrikli sandalye kullananların ihtiyaçlarının karşılanması, insan hayatının devamı açısından önem arz etmektedir. Diyaliz ve KOA hastaları, oksijen tüpü, dereceli gözlük ve işitme cihazı kullanıcılarının ihtiyaçlarının yanı sıra tiryakiler için sigara, yaşanan travmanın atlatılmasında büyük bir açığı kapatacaktır.

Son olarak evcil, kümes, küçük ve büyükbaş hayvanlar için mama ve yem ihtiyaçları bu listelerde yer almalıdır.