Artık yıl, eksik olsun!

Kâbe boşaltıldı, camiler ıssız, Ramazan sofraları ise misafirsiz kaldı. Süreç uzadıkça stadyumları, okulumuzu, iş yerimizi, sokağımızı, kahvemizi, memleketimizi, arkadaş ve sevdiklerimizi özledik…

HER dört yılda bir duyduğumuz ve karşılaştığımız “artık yıl” terimini, bugünkü yazımızın başlığında kullandık. En basit anlatımıyla, normal bir takvim yılı 365 gün iken 365.242 gün olan astronomik yıldan arta kalan çeyrek günün 28 gün olan Şubat ayına eklenerek 29 güne tamamlanmasıyla elde edilen sonuçtur diyebiliriz bu terim için.

Şâhit olduğumuz son “artık yıl”, içinde bulunduğumuz ve uğurlamakta oluğumuz, adı “Covid-19” ile pekişen 2020. 90 yıl önceki Büyük Buhran’dan bu yana en büyük ekonomik durgunluğa ve sosyal dengelerin değişimine neden oldu.

İşte ne olduysa, 29 Şubat biter bitmez oldu ve Mart ayında dünyayı kasıp kavuran küresel illetle yüzleştik. Senenin başı olmasına rağmen üst üste felâketler yaşadık. Öyle ki, “Bitse de kurtulsak” dedik. 2020’den kurtulmak istedikçe, felâketler de “artık yıl” gibi peş peşe geldi.

Gelen ne olursa olsun, O’nun dilemesi ve izni dâhilindeydi her şey. O yüzden hoştu ve Yûnus’un gönlünden dökülen satırlar dillere yerleşti: “Hoştur bana Senden gelen/ Ya hil’at-ü yahut kefen/ Ya tâze gül yahut diken/ Kahrın da hoş, lütfun da hoş…”

Köylerini terk edip şehre göçenler, zamanla apartmanlardan taştı, şehir merkezlerinin kalabalığından, gürültüsünden kaçıp tenha tepelere, koylara ve ormanlık alanlara yerleşti. Bir bakıma izole ettiler kendilerini toplumdan. Zayıflayan komşuluk ilişkilerinden şekva edenler ile söze “Hey gidi günler!” diye başlayanlar, “Safları sık ve düzgün tutalım” komutu veren imam efendiye kulaklarını kapatanlar, aynı kişilerdi…

Yakınlarımız hepten uzaklaştı

Gel zaman git zaman, “âhir zaman alâmeti” sayılan virüs iliklerimize kadar işleyince bilâmecbur, “maske, mesafe, hijyen” kuralına tâbi olduk. İşte o günden beri dünyanın da, dünyalının da düzeni değişti!

Evlâtlarımızın, torunlarımızın, yeğenlerimizin doğum muştusunu aldık ama bundan keyif alamadık. Alamadık, zira yakınlarında ve yanlarında değildik…

Davullu zurnalı düğünler coşkusunu yitirdi bir anda ve kalabalık davetlilerin yerini, “maskeli baloyu” andıran, birkaç samîmi dostun katılımıyla gerçekleşen sade törenler aldı.

Kâbe boşaltıldı, camiler ıssız, Ramazan sofraları ise misafirsiz kaldı. Süreç uzadıkça stadyumları, okulumuzu, iş yerimizi, sokağımızı, kahvemizi, memleketimizi, arkadaş ve sevdiklerimizi özledik…

Virüsün bizden kopardığı yakınlarımızın cenâze namazlarına katılamadık, katılanların ise, “Sessiz Gemi”nin arkasından mendil sallamaktan başka bir şey gelmedi ellerinden.

“Kıyâmet” senaryolarıyla korku girdabına kapılanların ümidi kırıldı. Hiçbir asırda tecrit edilmekten, yalnızlıktan, açlıktan, hastalıktan ve ölümden korkmadığımız kadar Koronavirüsten korktuk, korkutulduk…

Neler oldu?

Virüsün hızla yayılmasının yanı sıra yaşanan depremler, yangınlar ve seller, 2020 yılının “felâketler yılı” olarak anılmasına sebebiyet verdi.

Maske, mesafe, hijyenden sonra, bildiklerimizin yanı sıra bilmediğimiz ya da şimdiye kadar kullanmadığımız eski ve yeni terimler girdi hayatımıza. “Evde kal”, kolonya, dezenfektan, izolasyon, pandemi, esnek çalıma modeli, uzaktan eğitim, sokağa çıkma yasağı, HES kodu uygulaması, filyasyon (ekipleri), entübe, sempton, karantina, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi, ateşölçer ve toplum gönüllüleri…

Sağlık Bakanlığı, Türkiye’de ilk kez Koronavirüs vakasına rastlanıldığını açıkladığı 11 Mart 2020 tarihinden tam 6 gün sonra, ülkemizde Covid-19’dan kaynaklı ilk ölüm gerçekleşti.

Virüsle mücadele kapsamında sağlıktan ulaşıma, ekonomiden eğitime, hukuktan güvenliğe varıncaya kadar ek tedbirler alındı ve Sağlık Bakanlığı bünyesinde Koronavirüs Bilim Kurulu oluşturuldu.

“Millî Dayanışma” ve “Biz Bize Yeteriz Türkiye’m” sloganlı yardım kampanyaları başlatıldı.

Koronavirüsle mücadele amacıyla getirilen yasaklar, sene ortasında kademeli olarak kaldırılarak normalleşme süreci başladı.

Körfez Krizi’nden bu yana petrol fiyatlarında en sert düşüşün görüldüğü dönemden sonra, aylarca garajlarında yatan ikinci el oto fiyatlarında önlenemez bir yükseliş gerçekleşti.

İkinci dalga ile yeniden ek tedbirler alındı; tam da bu dönemde bilim insanları tarafından bulunan aşı müjdeleri geldi. BioNTech’in kurucu ortağı ve CEO’su olan Türk bilim insanları Uğur Şahin ve eşi Özlem Türeci gururumuz ve umudumuz oldular.

Şu âna kadar 1.7 milyon insanın ölümüne neden olan Covid-19 nedeniyle ülkemizde de, çok sayıda sağlık çalışanı dâhil olmak üzere, 16 bin 700 vatandaşımız hayatını kaybetti. Bunlar arasında Ömer Döngeloğlu, Prof. Dr. Haydar Baş, Prof. Dr. Burhan Kuzu, Prof. Dr. Orhan Kural gibi tanıdık isimler de vardı…

Son bir yılda ülkemizde ve dünyada öne çıkan başlıklara baktığımızda, siyâset ve sporun yine gündemi belirlediğini görüyoruz.

ABD’de yapılan başkanlık yarışını, mevcût Başkan Donald Trump’ı yenilgiye uğratan Joe Biden kazanırken, Trump giderayak İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile birlikte “Trump Barış Plânı”nı devreye soktu.

Suriye’nin İdlib kentinde rejim unsurları tarafından Türk askerlerine hava saldırısı düzenlendi ve 36 kahraman Mehmetçiğimiz şehit oldu. Saldırı sonucu hudut kapıları Suriyeli, Iraklı ve Afgan mültecilere açıldı.

Bahar Kalkanı ve Pençe-Kaplan Harekâtları başladı.

Ülke çapında Fransız malları boykot edildi.

İran Devrim Muhafızları lideri ve Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani, ABD tarafından öldürüldü. Irak’ta SİHA’larla gerçekleştirilen suikastından ardından İran, ABD’nin Irak’taki üslerine saldırdı ama başarılı olamadı.

İran ile ABD arasındaki gerginliğin son kurbanı ise Ukrayna Havayollarına ait Boeing 737 tipi yolcu uçağı oldu ve kalkışından kısa süre sonra düştü. Kazada 176 kişi yaşamını yitirdi.

Uçak kazaları bununla sınırlı değildi: Ariana Afgan Havayolları’na ait uçağın düşmesi sonucu 83 kişi, Pakistan’da meydana gelen kazada ise 97 kişi hayatını kaybetti.

Tayvan’da düşen Sikorsky UH-60 Blackhawk tipi helikopterde, aralarında Tayvan Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı Shen Yi-ming’in de bulunduğu 8 kişi öldü.

İzmir-İstanbul seferini yapan ve Adnan Menderes Havalimanı‘ndan kalkan Pegasus Havayolları’na ait uçak, Sabiha Gökçen Havalimanı‘na indikten sonra pistten çıktı. Kazada 3 kişi öldü.

Lübnan’ın başkenti Beyrut’taki Beyrut Limanı’nda tutulan 2 bin 750 ton amonyum nitrat maddesinin infilâk etmesi sonucu meydana gelen patlamalar, tam bir korku cehennemini andırıyordu ve 190 kişinin ölmesine, 6 bin 500 kişinin de yaralanmasına neden oldu.

Bir başka patlama ise Sakarya’nın Hendek ilçesindeki havai fişek fabrikasında meydana geldi. Olayda 6 işçi öldü, 114 işçi de yaralandı.

TBMM’de hareketli oturumlar yapıldı. AK Parti Tekirdağ Milletvekili Prof. Dr. Mustafa Şentop, yeniden TBMM Başkanı seçildi.

Libya’ya ve Azerbaycan’a asker gönderilmesine ilişkin Cumhurbaşkanlığı tezkereleri kabul edildi. Yassıada yargılamalarının hukukî dayanağı ortadan kaldırılırken, Ayasofya Camiî, Diyanet İşleri Başkanlığı’na devredilerek ibâdete açıldı.

Bazı bakanlıklarda bayrak devir teslim töreni yapıldı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına getirilen Adil Karaismailoğlu ile Hazîne ve Mâliye Bakanlığına getirilen Lütfi Elvan, TBMM Genel Kurulunda yemin ettiler. Ölüm, istifa ve geçişler nedeniyle Meclis aritmetiğinde önemli değişiklikler yaşandı.

Birleşmiş Milletler 75’inci Genel Kurul Başkanlığına seçilen Volkan Bozkır, ülkemizi BM’de temsil etmeye başladı.

ABD, Rusya’dan satın alınan S-400 hava savunma sistemi yüzünden CAATSA (ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası) kapsamında Türkiye’ye yaptırım uyguladığını açıkladı.

Siyasal krizleri yeni fırsatlara çevirmek isteyenler, 2019 yılı sonunda kurulan Gelecek Partisi’nden sonra Demokrasi ve Atılım (DEVA), Yeniden Birlik ve Türkiye Değişim Partisi adı altında kurulan 23 yeni parti ile siyâset sahnesine atıldı.

Millî İstihbarat Teşkilâtı Başkanlığı (MİT), Etimesgut’taki yeni yerleşkesi Kale’ye taşındı.

Süper Lig’de 2019-2020 sezonunda ipi Medipol Başakşehir Spor Kulübü göğüsledi. Böylelikle Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray, Trabzonspor ve Bursaspor’dan sonra şampiyonluğa uzanan 6’ncı takım oldu.

Türkiye Grand Prix’i Formula-1 yarışları, 9 yılın ardından seyircisiz de olsa yeniden düzenlendi.

Basketbolu sevdiren isim olarak efsaneleşen Kobe Bryant, geçirdiği helikopter kazasında kızıyla beraber hayatını kaybetti. Dünyayı sarsan başka bir ölüm haberi ise Arjantin’den geldi. Futbol efsanesi Diego Armando Maradona’nın, evinde öldüğü bildirildi.

Dünyanın her yerinde ırkçı saldırılar oldu. Minneapolis’te George Floyd polis tarafından öldürüldü, akabinde ise protesto gösterileri düzenlendi.

Şampiyonlar Ligi’nde mücadele eden temsilcimiz Başakşehir SK Yardımcı Antrenörü Pierre Webo’ya, maçın dördüncü hakemi, Romanya Futbol Federasyonu’ndan Sebastian Costantin Coltescu ırkçı ifadeler kullandı.

Almanya’nın Hessen eyaletinde, nargile salonlarını hedef alan silahlı saldırılarda aralarında olayı gerçekleştirenler de dâhil olmak üzere 11 kişi hayatını kaybetti.

Kadına yönelik gerçekleşen şiddet olayları ne yazık ki bu yıl da hız kesmedi ve Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi öğrencisi 27 yaşındaki Pınar Gültekin’in cesedi, yakılmış ve bir varilin içinde üzerine beton dökülmüş hâlde bulundu.

2020’de en çok yangınlar ve depremler damga vurdu. Avustralya’da meydana gelen ve 4 ay devam eden yangınlarda tek amaç hayvanları kurtarmak oldu. Sıcak hava ve kuraklık yüzünden meydana gelen yangınlarda 28 kişi ölürken, 1 milyarın üzerinde hayvanın telef olduğu açıklandı.

Kanada’nın Alberta eyaletinde çıkan orman yangınlarında 70 bin hektarlık alan küle dönerken, ülkemizde ise Çanakkale’nin Gelibolu ilçesine bağlı Ilgardere ve Hatay’ın Belen ilçesinde meydana gelen yangınlarda yaklaşık bin hektarlık orman alanı yandı.

Gaziantep’te özel bir hastanede meydana gelen yangında ise 11 hasta öldü.

Meksika’da 7.5 büyüklüğünde meydana gelen depremde 5 kişi ölürken, İran’ın Batı Azerbaycan Eyaleti’nin Hoy ilinde meydana gelen 5.9 büyüklüğündeki deprem Van’da hissedildi ve 10 vatandaşımızın hayatını kaybetmesine neden oldu.

Elazığ’ın Sivrice ilçesi olan başka bir deprem ise 6.8 büyüklüğünde olup 41 vatandaşımız yaşamını kaybederken, Bingöl Karlıova açıklarındaki  5.7 büyüklüğünde depremde ise 1 güvenlik korucumuz şehit oldu.

Son deprem, 6.9 büyüklüğünde Ege Denizi açıklarında meydana geldi ve İzmir’in birçok ilçesinde hissedildi. Toplam 117 vatandaşımız hayatını kaybetti.

Giresun ve çevre ilçelerinde meydana gelen sel ve heyelan felâketinde 6 kişi yaşamını yitirirken, Van’da gerçekleşen 2 ayrı çığ faciasında, aralarında asker ve sağlık çalışanlarımızın da bulunduğu toplam 41 kişi öldü.

Bir yandan sel felâketleri yaşandı, diğer yandan kuraklık. Son Cuma namazı sonrasında 81 ilde yağmur duâsına çıkıldı.

Asya ülkelerinde görülen katil eşek arıları İspanya’ya kanat çırptı ve bir kişinin ölmesine neden oldu. Yetmedi, Doğu Afrika’da son yüzyılın en büyük çöl çekirgesi istilâsı görüldü.

2020 yılında Mısır Eski Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek, TEMA Vakfı Onursal Başkanı Hayrettin Karaca, yazar ve şair Oruç Aruoba,

sinema oyuncusu Haldun Boysan, oyun ve roman yazarı Adalet Ağaoğlu, sinema oyuncusu Muhterem Nur, Adâlet eski Bakanlarından Şevket Kazan, Amerikalı oyuncu Kirk Douglas, eski Başbakanlardan Mesut Yılmaz ve eski Başbakanlardan Bülent Ecevit’in eşi Rahşan Ecevit yaşamını yitirenler arasında, aklımızda kalan isimlerden bir kısmıydı.

Hep kötü şeyler olmadı, gururlandıran haberler de aldık. Örneğin Karadeniz’de 320 milyar metreküp doğal gaz keşfedildi. Cepheden cepheye koşan askerlerimiz zaferler elde etti, 30 yıla yakın esaret altında inleyen Karabağ’dan zaferle dönen Azerbaycanlı gardaşlarımız ile birlikte Bakü caddelerinde Nuri Paşa kumandasındaki şanlı Kafkas İslâm Ordusuna selâm çaktık…

Düşmana korku salan SİHA’lar, denize indirilen firkateynler, yollar, köprüler, tüneller, şehir hastaneleri açıldı. Türkiye’nin ilk uçan arabası “Cezeri”, Teknofest Gaziantep’te havalandı. Yılın son haftasında ise altın rezervlerine rastladık.

Evet, ömrümüzden ömür alan 2020’nin bitmesini biz de istiyoruz ama “yeni yılın” sadece küçük bir eşikten ibâret olduğunu, 31 Aralık gecesinin vadesini doldurduğunda takvimlerin yeni bir güne başlamaktan ibâret olduğunu ve seneyi belirleyen rakamlarda “0” yerine “1” yazılacağını unutmayalım…

Sağlık ve bereket dolu nice seneler!