YAŞADIĞIMIZ pandemi bize tarım ve gıda endüstrisinin ne kadar hayatî ve stratejik öneme sahip olduğunu bir kez daha hatırlattı. Hepimiz pek çok yönden derinden toprağa bağlıyız.

Ülkemiz bir tarım ülkesi. Coğrafî anlamda topraklarımız çok bereketli ve çok çeşitli ürün üretebilme potansiyeline sahip. Bu kadar şanslı çok az ülke var.

Ancak bu büyük potansiyelimizi yeterli şekilde değerlendirebiliyor muyuz? Ya da topraklarımızı verimli şekilde işleyebiliyor muyuz?

Cevaplar maalesef iç acıcı değil. Son yıllarda yapılan tarım reformları ile birtakım iyileştirici sonuçlar alınsa da verimli tarım uygulamaları konusunda atmamız gereken pek çok adım olduğu açık.

Tarım potansiyelimizin sadece yüzde 18’ini işleyebilir durumda olduğumuzu gösteren istatistik verilerine baktığımızda durum daha net ortaya çıkıyor.

Bu sonucun nedenleri arasında, çiftçilerimizin bilinçsizliği, tarım politikalarındaki eksiklikler, iklimsel değişiklikler, verimli toprak işleme yöntemlerinin uygulan(a)maması, teknolojik yetersizlik ve uygun araç ve ekipmanın kullanılmaması gibi faktörler gösterilebilir.

Tarımda verimli ve üretken olmanın adımlarından biri, teknolojik gelişmeleri yakından izleyip uygulamaktan geçiyor. Gelişmiş ülkelerde bugünlerde tarım için teknolojik gelişmelere paralel olarak “Hassas Tarım Uygulamaları”, “Akıllı Tarım” ve “Tarım 4.0” uygulamaları konuşuluyor.

Tarım 4.0 nedir?

Teknolojik gelişmeler, değişim ve ilerleme, sanayi ve endüstri alanlarının tamamını geliştirdi. Sanayide kullanılmaya başlanılan Endüstri 4.0 uygulamaları paralel olarak diğer sektörlerdeki uygulama alanlarını da tetikledi. Sanayi dışında diğer endüstrilerde de Endüstri 4.0 uyumlu uygulamalar kullanılmaya başlandı. Ve bu gelişmeler sonrası “Tarım 4.0”, “Hassas Tarım Uygulamaları” ve “Akıllı Tarım” konuları konuşulmaya başlandı. “Tarım 4.0”, tarımın geldiği son dönemi anlatan bir varsayım aslında.

Dünyada tarım endüstrisi, sanayi gelişimine paralel olarak gelişti. Tarımın gelişim dönemleri incelendiğinde şu sonuçlar karşımıza çıkmaktadır:

·       Tarım 1.0 dönemi olarak, tarımda makine kullanımının yaygın olmadığı, emek yoğun bir tarımsal üretimin olduğu 1900’lü yılların başlarına kadar olan zaman dilimi varsayılmakta…

·       Tarım 2.0 dönemi olarak, 1950’lerin sonlarına doğru görülmeye başlanan ve “Yeşil Devrim” olarak bilinen dönem varsayılmakta… Azot takviyesinin, sentetik pestisitlerin, diğer suni gübrelerin ve daha gelişmiş tarım makinelerinin kullanılmaya başlandığı bu dönemde, verim ve kârlılık oranları da ciddî seviyelerde artmış bulunmaktadır. Bu dönemde küçük çiftliklerin yerini büyük işletmeler almaya başlamıştır.

·       Tarım 3.0 dönemi olarak, önceleri sadece askerî alanlarda kullanılan GPS cihazlarının artık hemen herkes tarafından kolay bir şekilde kullanıma alınmasıyla başlayan, takibi kolaylaştıran ve mümkün kılan ve 90’lı yılların sonlarına denk gelen dönem varsayılmakta… Bu dönem aynı zamanda “Hassas Tarım’ın başlangıcı” olarak adlandırılmakta. Biçerdöverlerde verim izlenmesini mümkün kılan sistemlerin ve ekranların yerleştirilmesi, tarladaki lojistik işlemlerinin takibini sağlayan telematiklerin kullanımı ve tarımsal veri işlemeye yarayan bilgisayar programlarının ortaya çıkışı da bu döneme denk gelmektedir. Hassas Tarım uygulamaları üretim girdilerinin optimize edilmesini ve üretim veriminin arttırılmasını sağlamış, ancak örneğin bütün çiftliği (bütün traktörler, ekipmanlar, tarımsal girdiler, hayvanlar gibi) ele alan bütünsel bir yaklaşım (çiftlik yönetim sistemleri) sunamamıştır.

·       Tarım 4.0 dönemi ise, ilk olarak Endüstri 4.0’a paralel olarak 2011’den sonra telâffuz edilmeye başlanmıştır. Günümüz dönemi olup, Tarım 3.0’da kullanılan teknolojilerin gelişimini ve bütün bir çiftliği ele alacak şekilde bütünsel bir bakış açısını ve yeni teknolojilerin ilâve edilmesini ifade etmektedir. Böylelikle sahadaki bütün makine-ekipman, üretim girdi-çıktıları ve de diğer çeşitli faktörler (iklim koşulları, çevresel koşullar) tek bir noktadan izlenebilmekte ve üretime müdahale edilebilmektedir.

Tarım 4.0, makine-makine iletişimi, IOT teknolojileri (nesnelerin interneti), ISOBUS iletişim sistemleri, sayısal veri toplama ve analiz gibi temel bileşenleri içermektedir. Bu dönemde uydular, sensörler, alıcılar ve dronlar sayesinde ürünlerin sağlığı ve verimliliği hakkında veriler toplanarak elde edilen datalar, geliştirilen yazılımlarla çözümlenerek kullanıcılara sunulmaktadır.

Tarım 4.0’ın kullandığı teknolojiler arasında görüntü işleme teknolojileri, sensörler, mikro işlemciler, internet, bulut veri depolama sistemleri ve veri işleme yazılımları ön plânda yer almaktadır. Bu cihaz ve teknolojiler tarımsal alanlarda kullanılan makine-ekipmana entegre edilerek kullanılmaktadır.

Hassas (Akıllı) Tarım veya Tarım 4.0, özetle, teknolojinin etkin kullanımı ile toprak ekim, işleme, ilâçlama ve hasat gibi tüm tarımsal faaliyetlerin zamanında, verimli ve etkin bir şekilde yapılmasını, raporlanmasını, analiz edilerek ölçülmesi ve değerlendirilmesini sağlayan sistemler bütünüdür. Bu sayede çiftçiler (kullanıcılar) tarımsal faaliyetlerde zamandan, işgücünden, enerjiden tasarruf sağlayarak daha fazla ürünü daha az mâliyetle elde edebilir duruma gelecektir. Sonuç olarak daha verimli tarım uygulamaları yapılabilecektir.

Tarım 4.0 uygulama örneklerini bir sonraki yazımızda inceleyelim…